طبق آمار رسمی ، مصرف بی رویه کودهای شیمیایی در کشاورزی مازندران بویژه بین شالیکاران و باغداران طی سال های اخیر با برنامه ریزی ، آموزش و ایجاد محدودیت های قانونی به صورت جدی کاهش یافته است ، ولی افزایش قیمت این نهاده مهم نگرانی هایی را به وجود آورده است.
کارشناسان کشاورزی معتقدند که افزایش قیمت نهاده های این بخش در سال جاری بهترین فرصت را برای متصدیان امور و کشاورزان ایجاد کرده است تا از آن برای بهینه سازی مصرف کودها و سموم شیمیایی با نگاه فنی و علمی بهره بگیرند.
به اعتقاد این کارشناسان ، یکی از مشکلات تامین نهاده های کشاورزی در کشور مصرف بی رویه آن بدون توجه به اصول فنی خاک شناسی و گیاه شناسی است در حالی که علم و تکنولوژی برای هرگونه خاک کشاورزی ارقام مشخصی از کود شیمیایی و سموم را معرفی می کند و اکنون که قیمت این نهاده ها افزایش چند برابری یافته ، بستر لازم برای متقاعد کردن کشاورزان و باغداران ایجاد شده است تا آزمایش فنی خاک را جدی بگیرند و با اصول علمی استفاده از کودها و سموم شیمیایی آشنا شوند.
هر چند تحقیقات کشاورزی مازندران نقشه جامع حاصلخیزی خاک را در اختیار دارد و سهمیه انواع کودهای شیمیایی به استان نیز در قالب نسخه عمومی مشخص شده است و تا حدودی هم کشاورزان بویژه شالیکاران و باغداران استان به مصرف بهینه نسبی دست یافته اند ، اما محققان کشاورزی بر انجام آزمایش خاک زمین های کشاورزی توسط همه مالکان در استان تاکید دارند.
طبق اعلام رسمی شرکت خدمات حمایتی کشاورزی وزارت جهاد کشاورزی ، کودهای سوپرفسفات تریپل، سوپرپتاسیم و کلرورپتاسیم وارداتی است که به دلیل تغییر نرخ ارز از یارانه ای به نیمایی ، قیمت انواع کودهای شیمیایی وارداتی افزایش چشم گیری یافته است. البته این نوع کودهای وارداتی فقط نیاز ۱۵ درصدی کشاورزی را تامین می کند و بقیه کودها تولید داخل است که در تامین آن مشکلی وجود ندارد.
بر این اساس ، قیمت هر کیلوگرم کود سوپر فسفات تریپل هشت هزار و ۳۶۰ تومان، دی آمونیوم فسفات ۹ هزار و ۹۳۰ تومان، کلروپتاسیم ۱۰ هزارتومان و سولفات پتاسیم ۱۰ هزار و ۸۸۵ تومان برای کشاورزان محاسبه می‌شود. همچنین قیمت هر کیسه ۵۰ کیلوگرمی کود سوپر فسفات تریپل ۴۲۳ هزار تومان، دی آمونیوم فسفات ۴۹۶ هزار و ۵۰۰ تومان، کلروپتاسیم ۵۰۰ هزار تومان و سولفات پتاسیم ۵۳۲ هزار و ۲۵۰ تومان است.
نسخه نویسی تغذیه گیاه
یکی از محققان کشاورزی مازندران بر لزوم آزمایش خاک برای همه مالکان زمین های شالیزاری و باغداری برای گرفتن نسخه تعذیه گیاه و میوه درختان تاکید کرد و گفت: ماه های آذر تا بهمن هر سال بهترین زمان برای انجام آزمایش خاک زمین های کشاورزی است.
عبدالرحمان عرفانی به وجود آزمایشگاه خاک شناسی در محل موسسه تحقیقات برنج آمل اشاره کرد و افزود : هزینه انجام آزمایش فنی خاک کشاورزی بسیار ناچیز است و نتایج آن نیز در کمتر از یک هفته اعلام می شود.
وی بیان داشت : اگر چه تجربه شالیکاران در مقدار و نحوه استفاده از انواع کودها و سموم کشاورزی بسیار مهم و کاربردی است ، اما انجام آزمایش خاک و عملیاتی کردن توصیه های فنی کارشناسان و محققان بر اساس نتایج ، می تواند علاوه بر حفاظت از خاک ، مدیریت مصرف فنی نهاده ها را به دنبال داشته باشد.
آزمایشگاه خاک شناسی موسسه تحقیقات برنج کشور مستقر در آمل سه سال پیش مورد بهره برداری قرار گرفت. طبق گزارش رسمی ، آزمایشگاه این موسسه تا کنون ۲ هزار نمونه خاک از مناطق مختلف زمین های شالیزاری استان را مورد آزمایش قرار داد و چگونگی وضعیت خاک را برای تغذیه گیاه برنج و همچنین مقدار و نحوه مصرف انواع کودهای شیمیایی مشخص کرده است.
عرفانی به افزایش قیمت برخی از کود های شیمیایی و سموم کشاورزی طی چند ماه اخیر اشاره کرد و با توضیح این نکته که می توان از این دغدغه به عنوان یک فرصت بهره برد ، گفت : در حال حاضر مصرف نهاده های کشاورزی در بخش زراعی و باغی استان طبق نسخه عمومی به دست آمده است که می توان با انجام آزمایش خاک از سوی هر یک از مالکان مقدار مصرف کود و سم را بهینه تر کرد.
بر اساس اعلام سازمان جهاد کشاورزی مازندران و برگرفته از نتایج آزمایش های خاک کشاورزی ، در حال حاضر توزیع کودهای شیمیایی برای هر هکتار ۱۰۰ کیلو گرم کود اوره ، ۵۰کیلو گرم فسفات و ۱۰۰ کیلو گرم کود پتاس است.
این محقق کشاورزی مازندران افزایش مصرف کودهای سبز و آلی را هم راهکار کمکی برای برون رفت از وضعیت کنونی و سالم تر سازی تولیدات کشاورزی استان دانست و افزود : تنوع کشت بویژه کشت شبدر به عنوان کشت دوم در زمین های شالیزاری همواره می تواند نیاز به کود های شیمیایی و سموم را به حداقل و حتی به صفر برساند.
مازندران با ۴۶۰ هزار هکتار زمین زراعی و باغی ، سالانه حدود هشت میلیون تن انواع محصولات کشاورزی تولید می کند. این استان در تولید ۱۵ نوع از محصولات کشاورزی و باغی از جمله برنج، مرکبات، کیوی ، گل و گیاه ، مرغ و آبزیان رتبه اول تا سوم کشور را دارد.
تامین کامل کود یارانه‌ای
بر اساس اعلام رسمی شرکت خدمات حمایتی کشاورزی ، از حدود یک میلیون و ۸۰۰ هزار تن سهمیه کود اوره که از سوی وزارت جهاد کشاورزی برای سال جاری تعیین و جهت اجرا به این شرکت ابلاغ شده است، تاکنون حدود یک میلیون و ۱۷۵ هزار تن معادل ۶۵ درصد تامین شده که این میزان نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۲۰ درصد و نسبت به میانگین ۱۰ ساله ۴۳ درصد افزایش داشته است.
بنابر این گزارش ، از یک میلیون و ۱۷۵ هزار تن انواع کودهای یارانه‌ای تدارک شده از ابتدای سال ۹۹، مقدار یک میلیون و ۲۹۵ هزار تن جهت توزیع به استان‌های سراسر کشور تحویل‌شده است.
شرکت خدمات حمایتی کشاورزی در خصوص وضعیت توزیع کودهای فسفاته و پتاسه نیز اعلام کرد که مطابق برنامه هم اکنون مقدار ۴۰ هزار تن کود فسفاته در کارگزاری‌های شرکت خدمات حمایتی کشاورزی در سراسر کشور موجود است و جهت خرید در دسترس کشاورزان قرار دارد و مقدار ۹۱ هزار تن کود فسفاته نیز در بنادر موجود است.
طبق گزارش این شرکت ، همچنین تامین کودهای پتاسه در کشور هم وضعیت مناسبی دارد و هم اکنون مقدار ۴۸ هزارتن کودهای پتاسه در استان‌ها در دسترس کشاورزان قرار دارد.
کشاورز کارت ، سد راه سودجویی
وزارت جهاد کشاورزی در پی انتقادات نسبت به وضعیت کودها و سموم شیمیایی اعلام کرد که این وزارتخانه نسبت به گرانی نهاده های کشاورزی بی تفاوت نشده و راهکارهای حمایتی را برای کشاورزان در نظر گرفته که نمونه آن صدور کشاورز کارت است.
طبق اعلام وزیر جهاد کشاورزی ، تنها در بحث کودهای فسفره و پتاسه مشکلاتی وجود دارد که اکنون با در نظر گرفتن یارانه‌ای برای آن، تسهیلاتی را در قالب کارت تهیه و در اختیار کشاورزان قرار می‌دهد تا آنها بتوانند کودهای فسفره و پتاسه مورد نیاز خود را تامین کنند.
همسو با این رویکرد و بر اساس تفاهم نامه منعقده بین بانک کشاورزی و وزارت جهاد کشاورزی ، مقرر شده است ۲۰ هزار میلیارد ریال تسهیلات از محل منابع داخلی بانک کشاورزی و در قالب کارت هایی تا سقف ٢٠٠ میلیون ریال در اختیار کشاورزان قرار گیرد.
بر اساس این گزارش، این کارت تنها برای خرید کود و سم مورد نیاز محصولات راهبردی کشاورزی شارژ شده و قابلیت استفاده در بیش از سه هزار پایانه فروش کارگزاران مورد تایید شرکت خدمات حمایتی کشاورزی را دارد.
طبق اعلام بانک کشاورزی ، کارمزد این تسهیلات ١٢ درصد در سال است و چک های برگشتی و بدهی سررسیده احتمالی کشاورزان مانع از صدور و اعطای کشاورز کارت نخواهد شد.
متقاضیان دریافت کشاورز کارت می توانند با مراجعه به سامانه ثبت درخواست تسهیلات وزارت جهاد کشاورزی به آدرس www.cita.maj.ir نسبت به ثبت درخواست خود اقدام کنند.
بر اساس برنامه سازمان جهاد کشاورزی مازندران ، ظرفیت تولیدات محصولات کشاورزی استان باید از هفت میلیون و ۲۰۰ هزار تن کنونی به ۱۰ میلیون تن طی ۲ سال آینده افزایش یاید و این ظرفیت با ارتقا کمی و کیفی محصولات کشاورزی از روش سنتی به مدرن و تامین بموقع نهاده های مورد نیاز به قیمت تعادلی محقق می شود.