سیدعزیز موسوی در گفت وگو با ایسنا، اظهار کرد: با توجه به سیاست‌گذاری جهاد کشاورزی، مرکز خدمات تخصصی گیاهان دارویی جهاددانشگاهی مأموریت پیدا کرد که بذر سیاه دانه را تهیه و با قیمت مناسب در اختیار کشاورزان قرار دهد. بر همین اساس دو رقم بذر تهیه شد و برای کشت در مناطق مختلف استان در اختیار کشاورزان قرار گرفت.
مدیر پژوهشی جهاددانشگاهی گلستان بیان کرد: از همان ابتدا مشاوره های تخصصی به کشاورزان داوطلب و پیشرو داده شد و از زمین های آنها به طور مستمر بازدیدهایی صورت گرفت. با فرارسیدن زمان برداشت محصول و به منظور برداشت مکانیزه با تعدادی کمباین جهت تنظیم نحوه برداشت برای اولین بار، هماهنگی لازم صورت گرفت.
وی افزود: یکی از دغدغه های مهم کشاورزان از همان ابتدا، فروش محصول نهایی بود. برهمین اساس در جلسات مختلف این امر پیگیری شد تا در نهایت مرکز خدمات تخصصی گیاهان دارویی جهاددانشگاهی استان اعلام کرد که محصول سیاه دانه کشاورزان را با قیمت هر کیلوگرم ۱۵ تا ۲۰ هزار تومان خریداری می‌کند. این قیمت متناسب با نوع محصول، کیفیت، نوع بوجاری و سورتینگ محصول نهایی متفاوت بوده است.
موسوی گفت: بعد از برداشت محصول شاهد بودیم که قیمت های نامتعارفی بین ۳۵ تا ۴۰ هزار تومان بین کشاورزان منطقه شایع شد که همین امر موجب شد، کشاورزان محصول خود را در انبارهای خودشان نگهدارند و به بازار عرضه نکنند.
وی با بیان اینکه نگهداری غیراستاندارد سیاه دانه باعث از بین رفتن محصول می شود، تصریح کرد: شایعه قیمت نامتعارف سبب شد که کشاورزان محصول خود را برای عرضه به بازار با قیمت بالا نزد خود نگهداری کنند و تاکنون نتوانسته اند محصول خود را باقیمتی بالاتر از قیمت اعلام شده توسط مرکز خدمات جهاددانشگاهی به بازار عرضه کنند. با توجه به شرایط آب و هوایی و رطوبت هوا، شرایط نگهداری این محصول برای کشاورزان بسیار دشوار بوده و این موضوع کیفیت محصول را کاهش و قیمت نهایی محصول را نیز در آینده تحت تأثیر قرار خواهد داد.
مدیر پژوهشی جهاددانشگاهی گلستان با اشاره به اینکه کشاورزان توجه داشته باشند با شایعات قیمت، باعث از دست دادن بازار محصول نشوند، بیان کرد: کشاورزان باید توجه داشته باشند که مصرف کننده برای تأمین نیاز اولیه خود نمی‌تواند زیاد منتظر بماند، بر همین اساس از جای دیگری نیاز خود را تأمین می‌کند و بعد از تامین سیاه دانه خود، دیگر خریدی نخواهد داشت. طبیعتاً چنانچه تولید بیش از نیاز بازار باشد، قیمت کاهش خواهد یافت.
وی خاطرنشان کرد:اگر بخواهیم یک حساب اقتصادی نیز داشته باشیم، کشت سیاه داشته با کشت متعارف مردم که گندم است، از لحاظ سودآوری مقایسه کنیم خواهیم دید که هدف گذاری جهاد کشاورزی نتیجه بخش بوده است. به عنوان مثال در منطقه به طور میانگین از هر هکتار گندم سه تن محصول برداشت می شود و با توجه به قیمت گذاری امسال هر کیلو گندم ۱۷۰۰ تومان، درآمد کشاورز معادل ۵ میلیون و ۱۰۰ هزار تومان می شود. در کشت سیاه دانه امسال با اینکه سال اول بوده و بسیاری از کشاورزان به طور ناخواسته به علت ناآشنایی با محصول در مراحل مختلف کاشت، داشت و برداشت، غفلت هایی داشته اند اما به طور میانگین از هر هکتار ۵۰۰ کیلوگرم سیاه داشته برداشت شد. اگر حداقل قیمت اعلامی و حداقل برداشت را برای آنها در نظر بگیریم (هر کیلوگرم ۱۵ هزار تومان)، درآمد کشاورز معادل ۷ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان خواهد شد. این در حالی است که برداشت در هر هکتار در استان بین ۳۵۰ تا ۱۵۰۰ کیلوگرم در هکتار بوده است.
موسوی تصریح کرد: نکته حائز اهمیت دیگر آن است که توسعه و ترویج باید متناسب با تقاضای بازار صورت گیرد. وزارت جهاد کشاورزی قول داده بود که واردات سیاه دانه به کشور را ممنوع کند اما هم اکنون مشاهده می شود که سیاه دانه های خارجی در بازار همچنان وجود دارد. همین امر سبب شده خرید سیاه دانه تولید شده توسط کشاورزان با مشکل مواجه شود. کشاورز قطعاً به دنبال مشتری با قیمت بالاتر گشته ولی نتوانست مشتری خود را پیدا کند. این یعنی آنکه محصول او بازارپسندی مطلوب را ندارد.
وی در ادامه گفت: در حال حاضر یکی از مشکلات و معضلات استان در محصول سیاه دانه، نبود دستگاه های بوجاری و سورتینگ است، به همین دلیل محصول کشاورزان عاری از کاه و بذر علف نیست و این موضوع در قیمت نهایی محصول تأثیرگذار است.
مدیر پژوهشی جهاددانشگاهی گلستان اظهار کرد: ازآنجایی‌که سیاه دانه به عنوان یکی از محصولات دانه روغنی مورد استفاده قرار می گیرد، درصد روغن آن تعیین کننده کیفیت است، اما چون محصول کشاورز همراه با کاه و بذر علف است، درصدگیری روغن نیز دارای خطا خواهد بود. به عنوان مثال کشاورز عنوان می‌کند من معادل ۲۵ درصد از محصول روغن گرفتم اما در تست ها و نمونه گیری ها آزمایشگاهی حدود ۳۳ درصد روغن از سیاه دانه استحصال شده است. این تفاوت از دو جنبه قابل بررسی است. یکی ناخالص بودن ماده اولیه و دوم نبودن دوش و دستگاه روغن گیری.
موسوی بیان کرد: با اینکه وظیفه ذاتی جهاددانشگاهی تنظیم بازار نیست، ولی برای کمک به کشاورزان منطقه طی جلسات متعدد اعلام کردیم که برای برخی مصارف، به طور محدود سیاه دانه خریداری می کنیم و کشاورزان می توانند نمونه های محصول را به منظور قیمت گذاری به جهاددانشگاهی گلستان واقع در گرگان، خیابان شهید بهشت، بهشت نهم، واحد مرکز خدمات تخصصی گیاهان دارویی بیاوردند. هزینه محصول خریداری شده از کشاورزان نهایتاً طی ۲ ماه پرداخت می شود.