خاویار قیمتی‌ترین محصول صادراتی ایران

شهرهای شمالی ایران که زمانی بزرگترین صادرکننده مروارید سیاه در دنیا بودند و سالانه  بیش از 40 تن خاویار صادر می کردند،اکنون به دلیل برداشت های بی رویه،بی توجهی به زمان صید ماهی،آلودگی های صنعتی،ورود پساب ها به دریا،وجود دلال ها، قاچاق خاویار،تحریم ها و نبود برنامه منظم و جدی در حمایت از واحدهای تولیدی،شاهد کاهش ذخایر این غذای با ارزش و ارزآورشده اند.

سال‌هاست که ماهی خاویار از دریای مازندران رخت بسته و ذخایرآن به کمترین حد خود رسیده است اجرای طرح ممنوعیت صید ماهیان خاویاری از دریای خزر که از سال ۲۰۱۱ اجرایی شد،روزنه امیدی برای احیای سلطان دریای خزر ایجاد کرد تا بار دیگر،خاویارمازندران در سبد صادرات قرارگیرد و درکنار ممنوعیت صید ماهیان خاویاری،طرح پرورش ماهیان خاویاری دربرخی استان‌ها ازجمله مازندران،گلستان،قم، گچساران، کرمان،اصفهان و برخی دیگراز مناطق کشور آغاز شد و سرانجام،مروارید سیاه پرورشی در راه بازارهای جهانی قرار گرفت.

هرچند درکنار نقاط  قوتی که در راستای سیاست تحریک تقاضا در بسته خارج ازرکود دولت  وجود دارد اما برخی حوزه ها به کلی فراموش یا مغفول واقع شده اند.کارشناسان معتقدند؛ پروژه ای که اقتصاد ایران را قدرتمند می کند ومی تواند قیمتی تراز نفت باشد خاویاراست.

درراستای چگونگی توجه به صادرات محصولات غیرنفتی و احیای صنعت‌خاویار کشورگفت وگویی با نمایندگان مردم در مجلس انجام داده ایم، که درذیل به آن می پردازیم:

سیدهادی حسینی،درگفت و گو با خبرنگارخبرگزاری خانه ملت با بیان اینکه سازمان شیلات منطقه نسبت به روند تولید خاویاردریای خزر کم توجه است، گفت:متاسفانه 5 واحد تولید خاویاردرمنطقه ما وجود داشته است که به دلیل نبود نظارت و یا حمایت به طور کل تعطیل شده اند و علاوه بر آن 3 طرح دیگر در حاشیه دریای خزر تعطیل شده است.

نماینده مردم قائمشهر،سوادکوه و جویبار درمجلس شورای اسلامی،افزود: اگر این واحدها به بخش خصوصی سرمایه دار و توانمند ارایه می شد،اکنون شاهد تعطیلی آن ها نمی شدیم.اکنون ما این آمادگی را داریم تا سرمایه گذارانی که آماده فعالیت و تولید ماهی خاویار دراین خطه ازشمال کشور هستند دعوت به سرمایه گذاری کنیم و با دراختیار قراردادن زمین با تعریف زمانی مشخص این پروژه های تولیدی را به آن ها واگذار کنیم.

وی با اشاره به واحد تولید خاویار درکلاردشت،عنوان کرد:واحد تولید و پرورش ماهی خاویار کلاردشت نزدیک به 4 سال است که اقدامات زیرساختی خود را برای پرورش دوهزار و 500 تن ماهی خاویاری آغاز کرده است.

حسینی،با بیان اینکه خاویارایران با درایت دستگاه های اجرایی می تواند احیاء شود،تصریح کرد: این واحد تولیدی در کلاردشت درنظر دارد،سالانه 30 تن خاویار تولید کند وعلاوه بر اشتغال‌زایی که نزدیک به 200 نفر ایجاد کرده است نقش فزاینده ای در صادرات مروارید سیاه ایران ایفا خواهد کرد.

عضوکمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه جویبار پایتخت خاویار دنیا است، اظهار داشت: با ایجاد زیرساخت های اولیه برای صنایع تبدیلی می توان از همه پتانسیل های ماهی خاویار بهره برد. امیدوارم با ایجاد دو مجموعه تولیدی دیگر در این منطقه شاهد افزایش تولید خاویار کشورتا 90 تن در سال باشیم.

نماینده مردم قائمشهر و سوادکوه درمجلس شورای اسلامی ادامه داد: با درنظرگرفتن فرآوری این صنعت که باعث ایجاد اشتغال و توسعه منطقه مازندران می شود باید چگونگی تامین و تولید خوراک مخصوص این صنعت تولیدی را هم در نظر گرفت.

وی با بیان اینکه صنعت خاویار ایران نیازمند داشتن یک «پایانه تولید» و یا یک کارخانه است،یادآورشد: در سفر اخیر "جهانگیری "معاون اول رئیس جمهور به مازندران این طرح ارایه شده است و امیدواریم به زودی شکل اجرایی به خود بگیرد و مازندران دارای  پایانه تولیدی در صنعت خاویار کشور شود.

حسینی با اشاره به برخی از انتقادات در«بازنگری» صنعت شیلات کشور تصریح کرد: بازنگری حرف درستی است و با اقدامات درست می توان بازار جهانی خاویار که همچون گذشته در دست گرفت.هر چند نباید ظرفیت بخش خصوصی و تعاونی ها را در حمایت از صنعت شیلات کشور فراموش کرد.

این نماینده مردم در مجلس یادآور شد: با توجه به اینکه ارزش هر کیلو خاویار 100 دلار است و در گذشته بهای آن را برابر با یک بشکه نفت می دانستند؛این صنعت ارزآوری خوبی بهمراه دارد.

همچنین رمضان شجاعی کیاسری با بیان اینکه دریای خزر پتانسیل خوبی برای پرورش ماهی خاویاری است، به خبرنگار خبرگزاری خانه ملت گفت:‌ در حال حاضر پرورش این ماهی به حد متوسط خود رسیده است و کم رونق شدن این صنعت می تواند به دلیل آلودگی دریا هم باشد.

نماینده مردم ساری در مجلس شورای اسلامی، افزود: خاویار ایران نیازمند ایجاد زیرساخت ها وصنایع تبدیلی برای پرورش و صادرات هر چه بهتر خاویارخود است.

عضو کمیسیون فرهنگی مجلس، بااشاره به اینکه شیلات کشور باید تلاش بیشتری برای رونق دوباره خاویار انجام دهد،اظهارداشت:متاسفانه در صادرات خاویار دارای برند خاصی نیستیم و باید تلاش بیشتری در تولید و پرورش صنعت خاویار از خود نشان دهیم.

ازسویی دیگر عیسی امامی درگفت و گو با خبرنگار خبرگزاری خانه ملت با بیان اینکه نسل ماهی خاویار در حال انقراض است، گفت: درحال حاضر تولید خاویار از وضعیت خوبی برخوردار نیست و اگر اقدامات به موقع و مناسبی صورت نگیرد چه بسا نسل این ماهی ارزشمند از بین برود

نماینده مردم گرگان و آق قلا در مجلس شورای اسلامی،با بیان اینکه بخش خصوصی باحمایت دولت باید صنعت خاویار را اقتصادی کند،گفت:بخش خصوصی با سرمایه گذاری علاوه براشتغال‌زایی پایدار باید سهم تولید بازارهای داخلی و جهانی را به منظور ارزآوری تقویت کند.

عضوکمیسیون برنامه بودجه و محاسبات مجلس،تصریح کرد: برنامه دولت در توسعه واحدهای تولید خاویار کمتر عملیاتی شده  واستمرار چندانی نداشته است.لازم است دولت برای احیا و رونق دوباره این مروارید سیاه و با ارزش به طور مصصم و جدی بسترهای لازم را فراهم سازد.

این نماینده مردم درمجلس،یادآورشد:اگردولت توانایی سرمایه گذاری در این بخش را ندارد باید بخش خصوصی با سرمایه گذاری مسئولیت رونق صنعت خاویار را برعهده گیرد.

از سویی دیگر محمدحسین قربانی با بیان اینکه تولید خاویار کشور در حال کم شدن است، گفت: میزان تولید خاویار کشور در 3 سال اخیر کمتر از 50 تن گزارش شده است و این درحالی است که باید میزان تولید واقعی آن  حدود 300 تا 400 تن خاویار باشد.

نماینده مردم آستانه اشرفیه در مجلس شورای اسلامی، صید بی رویه ماهی خاویار را عامل اصلی روند کاهش تولید خاویار دانست و افزود: ورود پساب ها به دریا،پرورش این ماهی ارزشمند را به معضل تبدیل کرده است.

وی با بیان اینکه صید غیرمجاز آینده شغلی صیادان را به مخاطره می‌اندازد،تاکید کرد: لازمه صید پایدار و حفظ آبزیان دریای خزر جلوگیری از صید غیرمجاز و برخورد جدی با آن است.

سخنگوی کمیسیون بهداشت و درمان مجلس، تصریح کرد: برای پرورش ماهی خاویار و مرحله تولید آن به 5 تا 7 سال نیاز است. این زمان برای واحدهای تولیدی و سازمان شیلات سرمایه بر و زمان بر است.عظم ملی و حمایت سازمان های مسئول می تواند رونق دوباره ای به صنعت خاویار کشورببخشد

نماینده مردم آستانه اشرفیه درمجلس نهم، بر ضرورت حفظ و احیای آبزیان درحال انقراض دریای خزر تاکید کرد وگفت: برای حفظ و احیای آبزیان دریای خزر باید با ارائه یک برنامه منجسم و جامع تعادل در صیادی را برقرار و با صیادان غیر مجاز برخورد شود.

سخنگوی کمیسیون بهداشت و درمان در مجلس نهم، با اشاره به اینکه باید مدیریت صید ماهی خاویار نهادینه شود، ادامه داد:ورود بچه ماهی خاویار به دریای خزر و پرورش ماهی در قفس می تواند علاوه بر ایجاد اشتغال ،آورده اقتصادی خوبی برای کشور به دنبال داشته باشد.

قربانی با بیان اینکه صنعت خاویار کشور نیازمند ایجاد صنایع تبديلی است، تصریح کرد: بسیاری از کشورها که در زمینه تولید خاویارحرفی برای زدن ندارند و دارای جایگاهی نیستند، در صنایع تبدیلی و تولیدی خاویار از ما جلوترهستند،ولی ما هنوز به قابلیت‌های لازم برای داشتن صنایع تبدیلی در خاویار دست پیدا نکردیم.

همچنین سلیمان عباسی درگفت و گو با خبرنگارخبرگزاری خانه ملت با بیان اینکه  خاویار ازلحاظ غذایی و اقتصادی بسیار مفید است،گفت: خاویار علاوه بر مغذی بودن برای سلامتی می تواند به لحاظ اقتصادی مد نظر قرار گیرد،چرا که ارزآوری مناسبی برای کشور به همراه دارد.

نماینده مردم گنبد کاوس درمجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه صنعت خاویار کشور نیازمند حمایت و پرورش است، افزود: کشور ما می تواند  با بهره گیری از این فرصت ارزشمند علاوه بر ایجاد اشتغال، شاهد رونق اقتصادی باشد،چرا که خاویار یکی از محصولات مهم غیرنفتی محسوب می شود و صادرات آن می تواند علاوه بر ارزآوری دیگر شاخص های اقتصادی را ارتقاء بخشد.

عضوکمیسیون بهداشت و درمان مجلس،تصریح کرد:زمان بندی در صید ماهی، نظارت شیلات بر روند تولید و صید قاچاق،حمایت از  صنعت خاویار،فراهم کردن صنایع تبدیلی ودیگر فرآورده های خاویاری می تواند منجر به تقویت اقتصادی مناطق پرورش خیز این ماهی محسوب شود.

 لزوم حمایت از تولید داخل و بازنگری درصنعت تولید خاویار کشور، ورود بخش خصوصی و داشتن صنایع تبدیل،برند سازی خاویار ایران،ضرورت منع استفاده از تجهیزات پیشرفته در صیادی،برخورد با صیادان غیرمجاز،اصلاح قوانین مربوط به صید و صیادی، جلوگیری ازورود پساب های صنعتی به دریا و.. می تواند منجر به ورود دوباره مروارید سیاه ایران به بازارهای جهانی شود.