گیلان 238 هزار هکتار اراضی شالیزاری دارد و این شالیزارها به طور میانگین برنج مورد نیاز 35 درصد مردم ایران را تامین می‌کنند. برنجی که با زحمت فراوان تولید می‌شود می‌تواند بخشی از هزینه‌های خانوارهای شالیکاران را تامین کند اما امسال تولید برنج 10 درصد افزایش یافت و با افزایش تولید راتونی که سازمان جهاد کشاورزی گیلان پیش بینی کرده بود، گیلان می‌توانست یک قدم به خودکفایی این محصول نزدیک شود و راه را برای واردات بی‌رویه واردکنندگان سخت‌تر کند اما شرایط جوی با پرورش دهندگان راتون یار نشد و امسال تولید راتون به دلیل نبود بارندگی 60 درصد کاهش یافت.
براساس آمارهای سازمان جهاد کشاورزی گیلان، به طور معمول در حدود 10 درصد 238 هزار هکتار از شالیزارهای استان، پس از برداشت برنج، راتون پرورش داده می‌شود.
رمضان، یکی از کشاورزان شهرستان رشت در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، منطقه گیلان، با اشاره به اینکه سال گذشته شالیزارش را به پرورش راتون اختصاص داده بود، گفت: امسال رکود بازار برنج موجب شد که دیگر رغبتی برای پرورش راتون نداشته باشم.
وی با اشاره به اینکه با حمایت از دولت و فروش برنج خود به صورت تضمینی توانستم هزینه‌های کارگران را پرداخت کنم و مقداری هم پول برای هزینه خانوار تامین کنم، اضافه کرد: انتظار داشتم امسال برنجم را که از نوع هاشمی است به قیمت کیلویی 7 هزار و 500 تومان بفروشم اما با رکود بازار برنج مواجه شدیم و فروش برنج به صورت توافقی موجب کاهش درآمدم شد.
بهرام، یکی از کشاورزان شهرستان فومن نیز به خبرنگار ایسنا گفت: امسال بارندگی مناسبی نداشتیم و نتوانستم به پرورش راتون بپردازم. راتون برنجی خوش پخت است که معمولا برای مصرف خانواده‌ام از آن استفاده می‌کنم که متاسفانه امسال از آن بی نصیب ماندیم.
محمدی، کارشناس کشاورزی در گیلان در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا خاطرنشان کرد: از هر هکتار شالیزار می توان 600 تا 1000 کیلوگرم (معادل 27 تا 54 درصد برنج برداشت اول) شاه بج تولید کرد.
وی اضافه کرد: شاه بج یا راتون، برنجی است که با رویش ساقه‌های درو شده برنج به دست می‌آید. محصولی که اگرچه از نظر عطر و طعم، بهتر و مشتری پسند تراز برنج برداشت اول است، اما تولیدش، به مراتب، کم هزینه تر و آسان تر از برداشت اول است. در واقع "شاه بج" محصولی است که برخلاف برنج برداشت اول، "به رنج" به دست نمی‌آید.
علیرضا شعبان‌نژاد، رییس سازمان جهاد کشاورزی گیلان در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا با بیان اینکه افزایش تولید برنج و پرورش راتون از اولویت‌های کاری سازمان جهاد کشاورزی گیلان است، اظهار کرد: راتون موجب ارتقای درآمد کشاورزان می‌شود.
وی اضافه کرد: اگرچه امسال شرایط جوی با پرورش دهندگان راتون یار نشد اما برنامه داریم تا سال آینده کشاورزان بیشتری را تشویق کنیم که به پرورش راتون روی بیاورند. شالیکاران برای تولید برنج حاصل از راتون هزینه کمتری از برنج اولیه را متحمل می‌شوند.
شعبان‌نژاد تصریح کرد: پرورش راتون، نیازی به آماده سازی زمین، شخم اولیه، تهیه بذر، خزانه گیری، نشا و وجین ندارد و شالیکاران فقط باید برای نگهداری و دروی برنج هزینه کنند.
به نظر می رسد حل مشکلات ساختاری بازار برنج کیفی گیلان از طریق ممنوعیت دایمی واردات برنج در زمان برداشت محصول داخلی و نیز جلوگیری از واردات بیش از نیاز برنج، دو پیش نیاز اصلی توسعه کشت برنج در گیلان است. این کار با تنظیم بازار برنج داخلی و اقتصادی کردن کاشت برنج، شالیکاران را به تولید بیشتر این محصول و نیز پرورش راتون، ترغیب می‌کند، از سوی دیگر به نظر می رسد، افزایش آگاهی شالیکاران در خصوص فواید اقتصادی پرورش راتون، می‌تواند زمینه ساز شتاب گرفتن توسعه پرورش شاه بج در گیلان باشد.
ایسنا