اشاره : صداقت گوهر درخشان و شاید نایاب امروز جوامع بشری است و بدون تردید مدال موفقیت همه کارها صداقت است. در این راستا چندی است مؤسسه آویژه نشان پارسی اقدام به ثبت نشان عالی سیستم مدیریت صداقت نموده است تا از بین سازمان ها ، شرکت ها و نهادهای دولتی و خصوصی مدیریت صادق را شناسایی و به آنها تندیس، گواهینامه و مدال صداقت اعطا نماید. در این زمینه گفت و گویی با جناب حجت الاسلام والمسلمین زکریائی عزیزی ؛ رئیس اولین دوره جایزه عالی سیستم مدیریت صداقت ترتیب دادیم که ازنظر شما می گذرد.
سیستم مدیریت صداقت چیست؟
سیستم مدیریت صداقت، شکلی از اصول اخلاقی کاربردی است که اصول اخلاقی و مسائل اخلاقی را در تجارت و اجتماع بررسی می کند. این اصول در تمامی رفتارهای تجاری کاربرد دارد و به صداقت و عدالت افراد و سازمانها مرتبط می باشد.
اصول صداقت در واقع استانداردهای اخلاقی یک سازمان یا فرد و جامعه را مورد بررسی قرار می دهد. به بیان دیگر اصول صداقت علم مطالعه استانداردهای اخلاقی است.
علت بوجود آوردن سیستم مدیریت و جایزه صداقت و عدالت چه بود؟
در طول تاریخ یکی از آرزوهای اساسی انسان اجرای صداقت و عدالت و تحقق آن در جامعه بوده است. در این خصوص مکتبها و اندیشه های گوناگون بشری و الهی راه حلهای متفاوتی را برای تبیین و استقرار آن پیشنهاد کرده اند.
صداقت و عدالت از ارزش های پسندیده ای است که مقبول همه فرهنگ های انسانی بوده و است و تمامی صاحب نظران تعلیم و تربیت از اعصار گذشته تا کنون بر گسترش آن در نهادهای اجتماعی تاکید داشته و دارند و یکی ازمولفه های تعیین کننده جوسازمانی مثبت و افزایش صداقت و عدالت و ایجاد مناسبات صحیح سازمانیست .
در سازمانی که صداقت و عدالت وجود نداشته باشد چه اتفاقی میفتد؟ جامعه ای را در نظر بگیرید که دروغگویی و بی عدالتی در آن قاعده و اصل باشد و نه استثناء، در این جامعه اعتماد متقابل وجود نخواهد داشت، روابط افراد کاملا غیراخلاقی خواهد شد، فساد و تباهی در همه سطوح رخنه خواهد کرد و نیز چنین جامعه ای کمترین نزدیکی را با یک جامعه دینی و اخلاق مدار خواهد داشت.
اعتماد و اطمینان افراد از یکدیگر سلب گردیده و تحمل فضای سازمانی بسیار تلخ و طاقت فرسا خواهد بود.
دروغ خلاف فطرت انسان است و او را از درستی، درستکاری به نادرستی و تباهکاری می کشاند و بطور کلی از هریک از افراد سازمان به فرد دیگر سرایت می کند.
سودجویی انسان که فطرتا مخلوقی است منفعت طلب و از زیان و ضرر گریزان است پیوسته میکوشد درصدد کسب منافع باشد و از چیزهایی که موجب ضرور وزیان اوست پرهیز کند لذا به خاطر علاقه شدید به مال وجاه و مقام به سهولت دیگر به دروغ می گشاید و از این وسیله نامشروع برای تامین مقصود خود کمک می گیرد.
اولین گام برای رواج دروغگویی و بی عدالتی ، شکسته شدن قبح دروغ و بی عدالتی است. در جامعه ای که دروغگویی نوعی زرنگی تلقی شود و اگر مردم با شنیدن سخن دروغ لبخندی حاکی از سرور و شعف بر لبان خود ظاهر سازند طبعا دروغگویی و بی عدالتی رواج می یابد.
آیا صداقت و عدالت و اصول اجتماعی که سیستم مدیریت شما ذکر کرده است مسله اخلاقی نیست؟
عده ای فکر می کنند صداقت و عدالت صرفا یک مساله اخلاقی است و از این رو ناخودآگاه می خواهند آن را در بررسی مسائل و مشکلات اجتماعی به حاشیه برانند، اما باید گفت که صداقت و عدالت موضوعی کلیدی در فهم و نقد کلیه حوزه های اجتماعی است نقش آن در اقتصاد و تجارت کمتر از سرمایه، نیروی انسانی و دیگر عوامل نیست
در تمامی ادیان از جمله اسلام بر قبح دروغ تاکیده شده است و قرار گرفتن آن در ذیل عنوان گناهان کبیره معرف این اهمیت است. روایتی هم از وجود نازنین امام حسن عسگری (ع) ذاریم که می فرمایند: هم زشتی ها و گناهان را در خانه ای گذاشته اند و کلید آن خانه را دروغ قرار داده اند. یعنی کسی که دروغ می گوید و صداقت ندارد همه گناهان دیگر را انجام می دهد.
چرا صداقت؟
در تجارت، صداقت بدان معناست که شما هر کسی را که با او تعامل دارید، در جریان تمام امور قرار داده و اطلاعات کافی در مورد موضوع مورد بحث در اختیار او قرار میدهید. این امر نه تنها می تواند سطح انتظار طرف مقابل را در حد کاملاً مقبولی قرار دهد، بلکه شما نیز می توانید با قاطعیت تصمیم بگیرید که آیا آماده ی انجام تجارت مورد نظر هستید یا نه؟
به این منظور باید سعی کنید درک صحیح از توانایی های خودتان ارائه دهید. از اینرو باید سعی کنید تا با صداقت کامل، دید شخصی طرف مقابل را نسبت به خودتان بهبود ببخشید.به هر حال روند زندگی به این شکل است و شما می توانید با کسانی کار کنید که ارزش خدمات شما را به خوبی می دانند و قدردان هستند.
آیا گفتن حقیقت به آن معناست که باید همه چیز را بگویید؟
به نظر من "بستگی دارد." از این مهمتر شما باید اطلاعاتی را در اختیار مشتری قرار دهید که به او ارتباط دارد یعنی اطلاعاتی که به او کمک میکند تصمیم معقولی اتخاذ نماید.
یکی دیگر از مواردی که باید همیشه به آن توجه داشته باشیم، مسئله تبلیغات است. به جای اینکه بخواهیم برای مردم تاثیر "وای شگفت انگیز است" بگذاریم سعی کنید تاثیر منطقی روی آنها بگذاریم و اهداف و خدمات خود را به طور معقول برای آنها توضیح دهیم.
عقیده ی شخصی من این است که اگر بخواهیم چیزی را پنهان کنیم به هر حال دیر یا زود همه چیز فاش می شود و اطلاعات حقیقی برای طرف مقابل آشکار خواهد شد.
زندگی مثل زمینی است که تازه برآن برف نشسته است، تک تک گامها نشان می دهد که کجا را برای رفتن انتخاب کرده ایم وهرگز نمی توانیم جای گامهایمان را بپوشانیم صداقت نیز بدین گونه است.
شما یا صادق هستید یا نیستید.هیچ راه میانه ای وجود ندارد هیچ صداقت نسبی وجود ندارد
علت نهادینه شدن بی صادقتی و دروغ در جامعه چیست؟
علت اصلی نهادینه شدن فرهنگ بی‌صداقتی در جامعه به سبب ترس از به خطر افتادن موقعیت‌هاست. این صفت ناپسند وقتی در جامعه رواج یابد، جامعه را فلج میکند و موجب بی‌اعتمادی افراد نسبت به یکدیگر میشود.
این عمل زشت بتدریج برای او به یک عادت تبدیل شده و موجب میشود همیشه برای حفظ موقعیت خود، نقش بازی کند و خودش را آن طور که به نفعش است، نشان دهد. بنابراین فرصتی پیدا نمی‌کند تا بتواند استعدادهای درونی خود را بشناسد و به آنها پر و بال بدهد.
نکته اساسی این است که برخی بر این باورند نداشتن صداقت در جامعه و اقتصاد میتواند در جهت منافع ما مثمر ثمر باشد؛ به همین دلیل مبنای ارتباط و مراودات و معاملات خود با دیگران را بر پایه ریا بنا کرده و وجدان و نوع‌دوستی را نیز به باد فراموشی می‌سپارند. در صورتی که هیچ گاه به این بعد قضیه نمی‌اندیشیم که آیا این نبود صداقت و پنهان کاری در دراز مدت و از لحاظ برتری شخصیتی و درازمدت بین جامعه و سایر افرادی که با آنها تعامل و رابطه داریم، به نفع ما تمام خواهد شد یا موجب شرمندگی و بدنامی ما خواهد شد؟
آقا امیرالمومنین (ع) می فرمایند: النجاة فی الصدق ، نجات در صداقت و راستگویی است. اما متأسفانه خیلی ها به اشتباه فکر می کنند نجات در دروغ گویی است.
صداقت در اقتصاد و بازار چیست؟
صداقت بازار به این است که چگونگی تعامل عرضهکنندگان و تقاضاکنندگان، فضای فیزیکی، نورپردازی، چینش کالا و فضای حاکم بر بازار به طور پایدار واقعنما باشد؛ بهگونهای که هیچ گونه انحراف از حقیقت یا وارونهسازی در آن صورت نگیرد و اگر به هر دلیل انحرافی از واقعیت صورت پذیرفت، بازار انعطاف پذیری لازم برای جبران آن را داشته باشد.
صداقت بازار به این است که عوامل آن، یعنی عرضهکنندگان و تقاضاکنندگان، نوع برخوردشان با یکدیگر، فضای فیزیکی، نورپردازی، چینش کالا، و فضای حاکم بر بازار به گونهای پایدار، واقعنما باشد، به گونهای که انحراف از حقیقت یا وارونه سازی آن به هر نوع ممکن صورت نگیرد، و اگر به هر دلیلی انحرافی از واقعیت صورت پذیرفت، بازار انعطافپذیری لازم برای جبران آن را داشته باشد.با پایداری صفت «صداقت» و رسوخ آن در عوامل بازار ـ یعنی عرضه کنندگان و تقاضا کنندگان ـ این صفت در بازار تجلّی پیدا میکند. در نتیجه، بازار را میتوان متصف به «صداقت» کرد و گفت: بازار از این درجه از صداقت برخوردار است.
سیستم مدیریت صداقت چه مزایایی دارد؟
روشن است که ترویج صفات اخلاقی در بازار اسلامی، صداقت را نهادینه میکند و مؤسسات تولیدی را از پنهانکاری باز میدارد و موجب نهادینه شدن روح صداقت در بازار میگردد. در روایات فراوانی،بر آداب و اخلاق تجارت تأکید شده، و در کتب فقهی حتی اصولی، فصلهای مستقلی به آداب تجارت اختصاص یافته است.
مسئلة اخلاق در فضای کسب و کار، اخیراً مورد توجه اقتصاددانان غربی هم قرار گرفته است. بعضی از آنان بر نقش اخلاق به عنوان یک عامل مهم در سالمسازی فعالیتهای تجاری تأکید میکنند. اخلاق در اقتصاد متعارف تا حدّ مخالف نبودن با قوانین و مقرّرات تنزّل یافته و به رابطة اخلاق با اعتقاد به مبدأ و معاد بیتوجهی شده است. اصولاً اقتصاد متعارف به دلیل مشکل در مبانی معرفتشناختی، جهانشناختی و در نتیجه، مبانی انسانشناختی و رسیدن به مادیگرایی محض، ظرفیت درک و هضم اخلاق برگرفته از توجه به مبدأ و معاد و هدف قرار دادن قرب ربوبی را ندارد.
در آموزههای اسلامی، اقتصاد و بازار از معنویت و اخلاق جداییناپذیر است. بازار با فقه و اخلاق، در متون روایی با یکدیگر عجین گشته و در بازار شکل گرفته و در تمدن اسلامی با هم و همراه گشتهاست.روشن است که تمامی فضایل اخلاقی و صفات کمالی بر صحیح عمل کردن طرفین مبادله اثر مثبت خواهد گذاشت و انسان متصّف به این فضایل در ارتباط با کسی که از درجة کمتری از این صفات برخوردار باشد نسبت به دنیا کمتر حریص است و از دروغ و پنهان کاری بیشتر پرهیز میکند. بعنوان مثال بازاریان قدیم تهران در حوزه های علمیه مکاب می خواندند تا به قوانین و مباحث فقهی کسب و کار مسلط شوند و در معامله دچار فعل حرام نگردند.
اجرای سیستم صداقت و دریافت برند صداقت نشان دهنده چه چیزی است؟
برند صداقت مسولیت پذیری اجتماعی و اقتصادی را برای سازمان مشخص میکند .و سازمان میتواند میزان رضایت مشتری را، از طریق کاربرد مؤثر سیستم صداقت، از جمله فرآیندهایی برای بهبود مستمر سیستم و حصول اطمینان از تطابق با نیازمندیهای مشتری و نیازمندیهای قانونی، افزایش دهد.
کاربرد سیستم مدیریت صداقت در کجاست؟
تمامی نیازمندیهای سیستم صداقت عمومی بوده و قابل اعمال در کلیه سازمانها صرفنظر از نوع خدمات، اندازه و محصول تولیدی آنها میباشد.
گروهای صداقت به طور کلی به بخش های زیر تقسیم میگردد.
صداقت اقتصادی ، صداقت فرهنگی ، صداقت اجتماعی، صداقت درخدمات دولتی، صداقت شهروندی , صداقت مدیریتی , صداقت کارمندی , صداقت هنری ، صداقت ورزشی , ...
اگر سیستم مدیریت صداقت نباشد چه میشود؟
در جو اجتماعی مملو از بی اعتمادی، روابط از دوستی های مشکوک و نافرجام گرفته تا رو دربایستی ها و ملاحظه کاریها، مصلحت جویی ها، پنهان کاری ها، بازیها و در نهایت انواع دشمنی ها پیش می رود و به صورتهای بسیار متنوعی از روابط روانی، اجتماعی از قبیل فتنه، تملق ، مبالغه، عیب پوشی، نیرنگ، فرصت طلبی، تحریک و دهها خصیصه منفی دیگر که جملگی بر پایه دروغ شکل گرفته، تجلی می یابد.فرهنگ دروغ به فرهنگ اصیل قومی، محلی و ملی پیوند می خورد و آن را آلوده می سازد.
در جو بی اعتمادی شخصیت پایه دستکاری می شود : آدمها به مالکان طماع، اطبای بی وجدان، کسبه حقه باز، کارگران تنبل، دانش آموزان متقلب، معلمان بی مسئولیت، سربازان خائن، پدران بی فکر، سرایداران سارق، نانواهای رفیق نواز، کارمندان رابطه باز ورؤسای تبعیض کار تبدیل می شوند و ده ها برچسب از این قبیل در کنار مشاغل پرزحمت و آبرومند و ضروری جامعه نقش می بندد و دو گانگی بیان و رفتار در جامعه نهادینه می شود.
- معیارهای سیستم مدیریت صداقت :
معیارهای سیستم مدیریت صداقت بر مبنای مجموعه‌ای از ارزشها و مفاهیم کلیدی ذیل تدوین شده‌اند که عبارتند از :
تدوین شده‌اند که عبارتند از :
مدیریت و رهبری
راستگویی
وفای به عهد و امانتداری
انصاف و عدالت
اعتماد اجتماعی
قانون منی و نظم
منابع انسانی
نتایج و ایجاد ارزش
با سیستم مدیریت صداقت چه چیزی بوجود می آید؟
اگر صادق باشید، دیگران نسبت به شما این برداشت را پیدا می کنند که همیشه با مشتری ها و مراجعین صادق هستید. اگر هم آنها در مورد شما یک چنین برداشتی ندارند، باید کاری کنید تا این عقیده در ذهن آنها ایجاد شود. به هر حال رعایت صداقت در عرصه ی کار و تجارت همیشه حاکی از این امر است که به موفقیت بیشتری دست پیدا خواهید کرد.
هیچ سازمانی را نمی توان بی نیاز از اصول اخلاقی و به ویژه سرآمدترین آنها که همانا صداقت و درستکاری است دانست. سازمان مجموعه ای از افراد است و در هر سازمان نقش افراد انجام دادن کارها و پیشبرد وظایفی است که به آنها محول می شود. برای اجتناب از آسیب دیدن سازمان اگر اخلاق بر سازمان حاکم باشد و اصول اخلاقی از طرف سازمان و کارکنانش مراعات گردد از چند جهت در موفقیت سازمان موثر خواهد بود.
با توجه به اینکه دبیر خانه اولین دوره جایزه عالی مدیریت صداقت تشکیل شده است بفرمایید.
مراسم این دوره کی و کجا برگزار می شود؟
در حال حاضر دبیرخانه و سیستم تخصصی بازرسی ما در حال بررسی و پایش سازمان ها ، مؤسسات و شرکت های درخواست کننده است و بنا داریم انشاالله مراسم مذکور در اوایل زمستان سال جاری برگزار گردد.
و علاقه مندان می توانندجهت اطلاعات بیشتر به وب سایت ما به نشانی www.sedaqat.org مراجعه نمایند.