شاید تا اوایل دهه 80، استفاده از گیاهان خاص و لوکس در کمتر خانه ای از کشور رواج داشت و البته علاقمندان به این گیاهان و گلها نیز دردسرهای فراوانی را برای تهیه این اقلام متحمل می شدند. اما با رونق گرفتن تجملات در زندگی ها، گیاهان و گلهای خاص نیز بخشی از این تفریحات جدید را شکل داد و اکنون در بسیاری از منازل حتی خانه هایی که وسعت و قیمت زیادی ندارند، نگهداری از این گیاهان جا افتاده است.
اما هنوز هم به دلایل مختلفی چون عدم ساماندهی مناسب، بخش قابل توجهی از این گیاهان از خارج از کشور به داخل وارد می شوند یا بذر آنها در ایران تولید نشده که خود باعث خروج ارز برای چنین اقلام لوکس و فاقد اهمیت وارداتی می شود.
در آخرین نمونه از ورود این گیاهان غیروطنی، وزارت جهادکشاورزی مجوز واردات 4 نوع گیاه را از کشورهای هلند و ترکیه صادر کرده است که یک مدل از این محصولات، مصرف خوراکی داشته (بذر فلفل سبز) اما انواع دیگر آن شامل بذر نخل ماداگاسکار، گیاه پیچ سیاه چشم و گل آهار خزنده صرفا زینتی هستند.
طبق این نامه سازمان حفظ نباتات که نسخه ای از آن به دست صبحانه رسیده، واردات محصولات فوق در فهرست کالاهای با ریسک قرنطینه ای متوسط قرار گرفته و انجام واردات آن منوط به رعایت کامل شرایط قرنطینه ای و بررسی کارشناسان در مرزهای ورودی است.
هرچند ورود بذر فلفل سبز نیز با توجه به کشت وسیع آن در ایران قابل تامل و بررسی است، اما ذکر این نکته در نامه وزارت جهادکشاورزی مبنی بر اینکه این مجوز با توجه به درخواست های واصله صادر شده، نشان می دهد ظاهرا درخواست برای داشتن بذر این گیاهان زینتی و خاص، برای عده ای بسیار مهم و حیاتی است که منجر به صدور چنین مجوزی شده است.
معرفی پیچک سیاه چشمنام علمی: Thunbergia alata
نام انگلیسی: Black-eyed Susan vine
خانواده: تیره پای خرس (Acanthaceae)
پیچک سیاه چشم
گل های زیبا و گیرای پیچک سیاه چشم، با ظاهر ساده پنج گلبرگی و رنگ های شاد، شبیه اولین گل هایی هستند که هر کودکی در دفترچه نقاشی خود می کشد و البته مرکز آن را زرد می کند؛ همین دلِ سیاه (چشم ِسیاه) گل هاست که پیچک سیاه چشم را منحصر بفرد می کند. سیاه چشم در زادگاه خود، شرق آفریقا گیاهی همیشه سبز و چند ساله است. ساقه های آن علفی و متعدد و پیچ خورنده هستند و برگ هایی قلبی شکل یا باریک بر روی آن می رویند.
ارتفاع این پیچ در صورت داشتن قیم در یک فصل، تا دو متر و نیم و گستردگی آن بیشتر از یک متر است. سرعت رشد آن سریع و از ویژگی های آن، گل دهی گیاه ۶ هفته بعد از جوانه زنی است.
طول برگ ها ۸-۳ سانتیمتر و لبه های آن دندانه دار است.
گل ها منفرد و به تعداد زیاد می رویند. گل ها پنج گلبرگی و غالباً به رنگ نارنجی یا زرد با لکه ای سیاه در مرکز می باشند. دوره گلدهی به دمای هوا بستگی دارد. در مناطق گرمسیری این پیچ در سرتاسر سال گل دارد.
هرس آن هر از چند گاه سبب تحریک به رشد و گلدهی بهتر گیاه می شود. در مناطق گرمسیری از این پیچ به عنوان یک گیاه خزنده و پوششی می توان استفاده کرد.ارقامی از این گونه گیاه تولید شده اند که دارای رنگ های متنوع تری نسبت به قبل هستند. از جمله رقم ‘Superstar Orange’ که رنگ گل قرمز- نارنجی است یا ‘White-Eyed Susie’ با رنگ گل سفید یا "Blushing Susie” که گل هایی با چند طیف رنگی در یک گیاه می روید.
نیازمندی های محیطی
خاک:
برای سیاه چشم خاک ایده آل خاکی ارگانیک، غنی و حاصلخیز با زهکش مناسب است. در خاک های متوسط نیز رشد خوبی دارد.
آبیاری:
در سال اول نیاز به آبیاری منظم دارد. نیاز آبی گیاهان چند ساله کمتر است.
نور:
برای گلدهی بیشتر به آفتاب کامل تا سایه اندک نیاز دارد. در مکان های نیم سایه هم رشد می کند.
دما:
در مناطق سردسیری این گیاه به صورت یکساله کشت می شود. با قطع ساقه های گیاه قبل از سرما، می توان گیاه را برای زمستان گذرانی در مناطقی با سرمای حداکثر چند درجه زیر صفر آماده کرد.
تکثیر:
از طریق بذر به آسانی می توان گیاه را تکثیر کرد. گیاهان حاصل از بذر پر رشد تر می باشند. این پیچ قابلیت خودکاشتی دارد. روش دیگر تکثیر استفاده از قلمه ساقه است.
آهار خزنده
بومی جنوب ایالات متحده و مکزیک است. دارای برگ های تخم مرغی ساده و متقابل است. گل های کوچک آن به قطر حدود 2 سانتی متر به صورت کم پر و به رنگ زرد کم رنگ، نارنجی یا سفید با صفحه مرکزی بنفش یا قهوه ای تیره به تعداد زیاد ظاهر شده و سطح گیاه را می پوشانند. گسترش عرضی آن بیشتر از ارتفاع بوده و پوشش رنگی خوبی را در باغچه های فصلی، باغ های صخره ای و یا در حاشیه مسیرها ایجاد می کند. همچنین گیاه مناسبی برای سبدهای آویز است.
گلدهی : دوره گلدهی آن طولانی بوده و از بهار تا پاییز ادامه دارد.
نیازها : به سرما مقاوم است و به همین دلیل تا اواخرپاییز گلدهی آن ادامه دارد. در خاک های به نسبت حاصلخیز، هوموسی و با زهکشی خوب و در مکان هایی ک با خشکی مواجهند مانند باغ های صخره ای، رشد می کند. نیاز به نور کامل آفتاب دارد.
افزایش : از طریق کاشت بذر افزایش می یابد. بذر آن در پاییز یا بهار قابل کشت است. در اصفهان بذر آن در دی ماه در گلخانه کاشت شده و در اردیبهشت ماه به گل خواهد رفت. بذر آن در گلدان های 15 تا 20 سانتی متری کاشت شده و بدون نشاﺀ کردن هر گلدان را به 5 – 4 قسمت تقسیم کرده و هر قسمت به فاصله 15 تا 20 سانتی متر در زمین اصلی کشت می شود.