تنوع
سازی اقتصاد این کشور در مقایسه با اقتصاد ایران در حوزه های محدودتری صورت گرفته است.
به رغم این محدودیت ها، عربستان سعودی تقریبا در تمامی شاخص های توسعه اقتصادی از ایران
جلوتر است. ما باید قوه محرکه اقتصادی در خاورمیانه و غرب آسیا باشیم ولی متاسفانه
چندین دهه سوء مدیریت و محاسبات نادرست در عرصه سیاست خارجی باعث شده که از کشوری همچون
عربستان عقب بمانیم. بدون شک رفع تحریم ها و بازگشت به اقتصاد جهانی می تواند تغییر
محسوسی در اقتصاد کشور ایجاد کند، اما باید توجه داشت که تنها رفع تحریم ها ساختار
ضعیف اقتصاد کشور را تغییر نخواهد داد. در عین حال، با پیگیری سیاست هایی موثر می توانیم
اشتباهات راهبردی گذشته را جبران کنیم و در مسیر رسیدن به جایگاه ایران که در سند چشم
انداز بیست ساله تعیین شده گام برداریم.
گزارش
کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل حکایت از آن دارد که عربستان از سال 2005 تا
2007 میلادی به طور متوسط سالانه 18 میلیارد دلار سرمایه گذاری مستقیم خارجی جذب کرده
است. این رقم در سال 2013 نه میلیارد دلار بود. در سال های 2005 تا 2007 ایران تنها
2,4 میلیارد دلار سرمایه گذاری مستقیم خارجی جذب کرده و این رقم در سال 2013 تنها
3 میلیارد دلار بوده است. انتظار می رود حجم سرمایه گذاری مستقیم خارجی کشوری به وسعت
ایران دو تا سه برابر این رقم باشد. واقعیت آنست که هیچ کشوری بدون داشتن یک اقتصاد
باز و پذیرای سرمایه گذاری مستقیم خارجی نمی تواند شاهد رشد فراگیر و شکوفایی اقتصادی
باشد. جمعیت عربستان سعودی نصف جمعیت ایران است اما سرمایه گذاری خارجی در آن کشور
سه برابر ایران بوده است. این مشکل ناشی از تحریم ها، قوانین نامناسب سرمایه گذاری
در ایران و تصدی گری بیش از حد دولت در امور اقتصادی می باشد.
بخشی
از موفقیت عربستان سعودی ناشی از این است که در دسامبر 2005 این کشور به سازمان تجارت
جهانی پیوست. هرچند 13 سال طول کشید تا عربستان به عضویت این سازمان پذیرفته شود اما
دولت ریاض در این مدت تلاش کرد تا قوانین بانکی، سیاست های تجاری و تعرفه، مالکیت معنوی
و قوانین مربوط به مالکیت خارجی ها را متحول
کند و از محدودیت ها بکاهد. در نتیجه این تلاش ها، اکنون عربستان از لحاظ بازبودن فضای
تجاری و سرمایه گذاری در خاورمیانه مقام اول را داراست و این در حالی است که ایران
در این زمینه در رده آخر قرار دارد.
در
زمینه آموزش علوم و فناوری ایران یکی از پیشگامان در منطقه است. بر اساس گزارش یک نهاد
آموزشی در اروپا، از 100 دانشگاه برتر در خاورمیانه، 21 دانشگاه در ایران است. این
در حالی است که تنها 7 دانشگاه عربستان در این فهرست قرار دارند و اکثر آن دانشگاه
ها هم بر علوم و فناوری تمرکز نمی کنند. بر اساس تحقیقی که بنیاد ملی علوم آمریکا در
سال 2012 انجام داده، 89 درصد از دانشجویان دکترای ایرانی در آمریکا، پس از پایان تحصیلاتشان
در آن کشور باقی می مانند و به ایران باز نمی گردند. این آمار هشدار دهند است و به
روشنی نشان می دهد اقتصاد کشور فرصت های مناسبی برای دانش آموختگان و نخبگان فراهم
نمی سازد.
ما
می توانیم با ارائه مشوق ها و ایجاد فرصت های مناسب، از فرار مغزها بکاهیم و از حضور
متخصصانی که می توانند تحولات اساسی در اقتصاد ایجاد کنند بهره ببریم. می توان به چشم
انداز جذب سرمایه گذاری در دوران پساتحریم امیدوار بود.
کرمانی- تاجران