تنوع اقلیمی منحصر به فرد در گلستان علاوه بر آنکه شرایط مساعدی را از لحاظ کشت انواع محصولات زراعی و باغی در این استان ایجاد کرده است، از طرفی شرایط مناسب برای پرورش انواع دام و طیور نیز فراهم شده است.
اگرچه ممکن است پرورش برخی طیور همچون شترمرغ در نگاه اول هیچ تناسبی با شرایط یک استان شمالی نداشته باشد اما واقعیت امر این است برخورداری از تنوع اقلیمی و وجود دشت‌های وسیع در استان میتواند صنعت پرورش شترمرغ را به یک صنعت پربازده تبدیل کند.
ارزان بودن خوراک شترمرغ، سرمایهگذاری اندک برای پرورش این پرنده تنوع محصولات، قابلیت تکثیر زیاد آن میتواند پرورش شترمرغ را به عنوان یک صنعت فعال و توجیهپذیر که البته اشتغال فراوانی نیز میتواند برای استان داشته باشد معرفی کند، با این وجود مواردی همچون عدم کشتارگاه صنعتی، عدم بازدهی محصولات مختلف شترمرغ به دلیل نبود صنایع تبدیلی، بیگانه بودن ذائقه مردم گلستان با گوشت شترمرغ از جمله مشکلات موجود در مسیر توسعه صنعت پرورش شترمرغ محسوب میشود.
*پرورش شترمرغ در واحدهای کوچک و سنتی
در همین رابطه یک کارشناس طیور در استان با اشاره به برخی از ویژگیهای پرورش شترمرغ اظهار کرد: شترمرغ به عنوان بزرگترین پرنده دنیا و یکی از مقاومترین طیور محسوب میشود که توانایی بالایی در سازگاری با اقلیمهای مختلف دارد.
محمد توکلی با بیان اینکه محصولات جانبی شترمرغ شامل گوشت، پوست، پر و روغن دارای ارزش بالایی است، تصریح کرد: با این وجود بیشتر تمرکز بر روی گوشت آن است که البته ذائقه مردم استان چندان گوشت شترمرغ را نمیپسندد.
وی ادامه داد: پرورش شترمرغ بیشتر در مناطق کویری و دشتها صورت میگیرد از این‌رو پرورش این پرنده در استانهای شمالی مغایر با سیاستهای کشوری بوده و چندان حمایتی از پرورش دهندگان این پرنده نمیشود در صورتی که استان ما دارای دشت‌های وسیع است و با دارا بودن تنوع اقلیمی میتواند پرورش آن به یک صنعت پربازده و پراشتغال برای جوانان استان تبدیل شود، اما با این وجود پرورش شترمرغ در واحدهای کوچک و به صورت کاملأ سنتی در استان انجام میشود.
*جای خالی صنایع فرآوری در پرورش شترمرغ
کارشناس طیور استان خاطرنشان کرد: به دلیل نبود صنایع فرآوری شترمرغ در استان، جای چرم که ارزش بالایی دارد خالی است، در واقع محصولات شترمرغ به دلیل نبود صنایع فرآوری از بازدهی لازم برخوردار نیستند.
توکلی، خوراک شترمرغ را ارزان و در دسترس عنوان کرد و گفت: شترمرغ به لحاظ تنوع محصولات آن همچون گوشت، پوست که از آن چرم تولید می شود، پر و تخم که قابلیتهای زیادی دارد از طرفی قابلیت تکثیر زیاد آن به طوری که میانگین در سال دوم و سوم این پرنده قادر به تخمگذاری تا 40 عدد است بنابراین این ویژگیها در کنار اقلیم و دشت‌های وسیع در گلستان میتواند این استان را به یکی از قطبهای پرورش شترمرغ در کشور تبدیل کند.
*فعالیت 6 واحد بهرهبردار پرورش شترمرغ در گلستان
معاون بهبود تولیدات دامی جهاد کشاورزی گلستان تعداد واحدهای بهرهبردار شترمرغ در استان را 6 واحد عنوان کرد و گفت: البته تعداد واحدهای غیررسمی فعال در پرورش شترمرغ نیز در استان زیاد است.
رحمتالله سمیعی در خصوص چگونگی ارائه تسهیلات به پرورش دهندگان شترمرغ گفت: بر اساس سیاستهای کلی کشور استانهای شمالی نباید چندان در پرورش شترمرغ فعال باشند بنابراین جهاد کشاورزی گلستان برای پرورش این پرنده ممنوعیتی قرار نداد اما تجهیزات و کمکهای مالی به پرورش دهندگان شترمرغ نیز جزو الویتهای سازمان قرار نداشت البته در دو سال گذشته به دلیل آنکه بخشی از نیاز پروتئین خانوادههای گلستانی از این پرنده تأمین میشود تسهیلات در بخش طیور به آنها ارائه میشود.
اما علاوه بر شترمرغ یکی از دامهایی که میتواند اشتغالزایی مناسبی برای استان ایجاد کند گاومیش است، گلستان با دارا بودن ویژگیهایی از جمله منابع غنی مواد غذایی قابل استفاده برای گاومیش همچون مزارع وسیع نباتات علوفه‌ای، سویا، یونجه و شبدر، وجود چمنزارها، چراگاه مناسب و پس چرای مزارع کشاورزی و آبهای جاری مستعد پرورش این دام است.
*راه‌اندازی مرکز جمع‌آوری شیر گاومیش/گاومیش دام آینده
معاون بهبود تولیدات دامی جهاد کشاورزی گلستان با بیان اینکه در حال حاضر 2 هزار رأس گاو میش در گلستان و در اغلب در شهرهای بندرگز، بندرترکمن، آققلا و کردکوی وجود دارد، گفت: گاومیش یکی از ظرفیتهای ژنتیکی برای مناطق خاص است اما به دلیل مهار کردن سخت آن، به سختی میتوان برنامه اصلاح نژادی را انجام داد.
سمیعی خاطرنشان کرد: سنتی بودن سیستم پرورش گاومیش، طبیعت وحشی دام، نبود کشتارگاه اختصاصی، نبود سکوهای جمع‌آوری شیر، نبود صنایع تبدیلی از جمله مشکلات پرورش گاومیش در استان محسوب میشود البته اکنون جمع‌آوری شیر به صورت پراکنده نیست و مرکز جمع‌آوری شیر گاومیش راه‌اندازی شده است.
وی با بیان اینکه گاومیش به عنوان دام آینده در اکثر کشورهای دنیا شناخته میشود، گفت: با اصلاح نژاد گاومیش میتوان گوشت و شیر بیشتر و با کیفیت تولید کرد از طرفی از محصولات جانبی گاومیش همچون پوست در چرمسازی و شاخ آن در ساخت وسایل تزیینی میتوان استفاده کرد در واقع با توسعه پرورش گاومیش می توان به اشتغال روستایی کمک بسزایی کرد.
بر اساس این گزارش، اگر چه گلستان جزو یکی از استانهای شمالی کشور محسوب میشود اما تنوع اقلیمی در این استان شمالی، زمینه مناسبی را برای پرورش انواع محصولات و دامها فراهم کرده است در این میان یکی از ظرفیتهای گلستان پرورش شترمرغ و گاومیش است اما تاکنون تنها به دلیل شمالی بودن این استان از ایجاد برخی از صنایع در رابطه با پرورش شترمرغ و گاومیش خودداری شده و امکانات و تسهیلات مناسب برای توسعه و پرورش این دو صنعت پربازده در اختیار بهرهبرداران قرار نگرفته است. در شرایطی که یکی از دغدغههای مسوولان ایجاد اشتغال برای جوانان است توجه و استفاده از پتانسیلهای موجود در استان میتواند کمک بسزایی در اشتغالزایی استان به خصوص در مناطق روستایی داشته باشد. /فارس