شیوه کشت گلخانه ای با توجه به شرایط کم آبی می تواند راهکاری موثر برای رونق تولید باشد از مزایای این شیوه کشت می توان به مدیریت مصرف و صرفه جویی آب، تولید محصولات باکیفیت، کاهش ضایعات در بخش کشاورزی، افزایش بهره وری و امکان تولید محصولات مختلف در همه فصول اشاره کرد.
در شرایطی که تغییرات اقلیمی رخ نشان داده و خشکسالی در سالهای پیاپی دامنگیر بخش کشاورزی و تولید شده است کشت گلخانه ای در حقیقت راهی برای برون رفت از شرایط فعلی است اگرچه استان خراسان رضوی به رغم وضعیت اقلیمی و خشکی که در آن قرار دارد هنوز به سطح مطلوب در این زمینه نرسیده است.
توجه دولت به توسعه کشت گلخانه ای طی سالهای اخیر به مراتب بیش از پیش خود را نشان داد که البته این امر در خراسان رضوی نیز نمود یافت و رشد سه برابری سطح زیر کشت گلخانه ها از سال ۹۲ تاکنون شاهدی بر این مدعاست.
سیاست های هوشمندانه در بخش کشاورزی که از آن جمله می توان به شیوه های نوین کشت و دوری از روشهای سنتی و آب بر اشاره کرد می تواند در شرایط بحرانی موجود راهی برای شکوفایی بخش کشاورزی در اوج بحران خشکسالی و تنش آبی باشد.
خراسان رضوی با بیش از ۳۶۰ هکتار سطح زیرکشت محصولات گلخانه ای رتبه ششم را در کشور دارد اما در این مسیر هنوز راه نرفته بسیاری باقی است.
این استان با یک میلیون و ۲۰۰ هزار هکتار کشتزار و ۱۴.۶ میلیون واحد دامی افزون بر ۱۰ درصد تولیدات زراعی، باغی و دامی کشور را در اختیار دارد.
خراسان رضوی با تولید بیش از هفت میلیون تن انواع محصولات زراعی، باغی و دامی به ارزش ناخالص اقتصادی ۹۵ هزار و ۷۳۰ میلیارد و ۴۲۳ میلیون ریال جایگاه تاثیرگذاری در این بخش از اقتصاد ایران دارد.
عقب ماندگی خراسان رضوی در کشت گلخانه ای
وزیر جهاد کشاورزی در سفر اخیر خود در خرداد ماه به شهرستان نیشابور در خراسان رضوی از عقب ماندگی این استان در زمیه کشت های گلخانه ای ابراز گلایه کرد و گفت: نهضت توسعه کشت گلخانه ای در کشور آغاز شده است ولی استان خراسان رضوی در این زمینه نسبت به کل کشور عقب مانده است.
محمود حجتی در این سفر ابراز امیدواری کرد که با مشارکت هر چه بیشتر تولیدکنندگان و بهره برداران و با حمایت دولت، عقب ماندگی این استان در این زمینه مرتفع شود و افزود: در کشت گلخانه‌ای به نسبت هر واحد آب مصرفی در عرصه، یک دوازدهم مصرف می‌شود و با توجه به بازارهای بالقوه ای که در اطراف ایران وجود دارد و چهار فصل بودن کشورمان استفاده از این روش، توان اشتغالزائی بسیار بالایی دارد.
به این ترتیب در پی این سفر خراسان رضوی ملزم شد تا این عقب ماندگی را جبران کند و در مدت زمانی کوتاه با حمایت از بهره برداران این بخش تحولی در این عرصه را رقم زند.
کشت گلخانه اولویت نخست شد
رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی با اشاره به اهمیت کشت گلخانه ای و مزایای فراوان آن گفت: سطح کشت گلخانه ای در خراسان رضوی از زمان آغاز فعالیت دولت تدبیر و امید تاکنون سه برابر شده است یعنی سطح زیر کشت گلخانه در این استان در سال ۱۳۹۲ معادل ۱۱۸ هکتار بود که هم اکنون به بیش از ۳۶۰ هکتار افزایش یافته است.
محمدرضا اورانی افزود: صیفی جات، سبزیجات و گلهای شاخه بریده ۸۰ درصد سطح زیر کشت گلخانه ای را در خراسان رضوی در اختیار دارند و ۲۰ درصد باقی مانده نیز سایر محصولات قابل کشت در گلخانه از جمله انواع میوه است. و به طور کلی سالانه حدود ۶۰ هزار تن محصولات گلخانه ای در خراسان رضوی تولید می شود.
وی با اشاره به اینکه امسال توسعه کشت های متراکم و گلخانه ای اولویت مهم خراسان رضوی است گفت: این اقدام به عنوان یکی از سیاست های محوری و بخشی از طرح های مصوب اقتصاد مقاومتی مورد نظر و توجه قرار دارد.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی با بیان اینکه امسال سهم استان خراسان برای توسعه کشت گلخانه ای ۲۲۵ هکتار اعلام شده است گفت: هدف گذاری انجام شده در استان برای این منظور ۶۰۰ هکتار است.
اورانی افزود: سال گذشته هزار و ۸۰۰ هکتار کشت متراکم و گلخانه ای در خراسان رضوی اجرا شد که هزار و ۴۰۰ هکتار از این میزان در قالب شهرک های کشاورزی گلخانه ای، مجتمع های گلخانه ای و گلخانه های فردی ثبت شده است.
۹۵۰ میلیارد ریال تسهیلات برای توسعه کشت گلخانه ای خراسان رضوی
رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی با بیان اینکه حمایت از بهره برداران در این زمینه قطعی و حتمی است و در این رابطه دولت تسهیلات خوبی را اختصاص داده است افزود: امسال ۹۵۰ میلیارد ریال تسهیلات یارانه ای در زمینه توسعه کشت گلخانه ای به خراسان رضوی تخصیص یافته است که توصیه می شود صاحبان چاه های کشاورزی و منابع آب به ویژه در دشت های مشهد، چناران، فریمان، تربت جام، نیشابور، فیروزه، تربت حیدریه و سبزوار از این تسهیلات استفاده کنند.
اورانی با اشاره به مزایای کشت گلخانه ای گفت: هر هکتار گلخانه برای ۱۰ نفر اشتغال مستقیم و غیر مستقیم ایجاد می کند و برداشت محصول در این سیستم در تمام ایام سال انجام می شود.
وی ادامه داد: راه اندازی هر هکتار گلخانه هم اکنون به ۱۲ تا ۳۰ میلیارد ریال سرمایه گذاری نیاز دارد و پیش بینی می شودشاهد استقبال خوب بهره برداران و کشاورزان در این زمینه باشیم.
خراسان رضوی پیشرو در استفاده از گلخانه صنعتی
مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی هم با اشاره به اینکه سابقه کشت گلخانه ای در این استان به ۱۲ سال پیش باز می گردد گفت: هم اینک خراسان رضوی در زمینه کشت گلخانه هیدروپونیک یا صنعتی رتبه نخست کشور را دارد.
هاشم نقیبی افزود: هم اکنون حدود ۲۰ درصد سطح کشت گلخانه ای فعال در خراسان رضوی را گلخانه های صنعتی (هیدروپونیک) تشکیل می دهند و با توجه به کاهش فراوان مصرف آب در کشت گلخانه ای، این نوع کشت در وضعیت موجود به مراتب سودآورتر و مناسبتر است.
وی ادامه داد: در کشت گلخانه ای کیفیت محصولات به مراتب مطلوبتر و سالمتر از دیگر شیوه های کشت به ویژه از نظر ارزش غذایی است و در بخش صادرات نیز تقاضای فراوان برای این نوع محصولات وجود دارد.
سه دشت ویژه کشت گلخانه
معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری خراسان رضوی نیز با اشاره به اینکه سه دشت مشهد، فریمان و نیشابور برای ساخت گلخانه در استان خراسان رضوی انتخاب شده است افزود: با توجه به پیگیری ها و بررسی های انجام شده مقرر شده است که سطح زیر کشت گلخانه‌ای استان در مدت سه سال آینده به هزار هکتار برسد.
علی رسولیان افزود: برای اجرای برنامه توسعه گلخانه‌ها در خراسان رضوی باید سالیانه ۵۷۰ هکتار گلخانه در استان ایجاد شود که به همین منظور با همکاری فرمانداران شهرستان‌ها در سه دشت مشهد، نیشابور و فریمان این اقدام آغاز شده است.
وی ادامه داد: صرفه جویی مصرف آب در کشت گلخانه ای جادویی است به طوری که در کشت گلخانه ای ۱۰ درصد مصرف آب نسبت به کشت سنتی صرفه جویی می شود و تولید محصول خارج از فصل، مقاومت محصول و مصون بودن باغها از تنشهای محیطی از جمله گرما، سرما و تگرگ از دیگر مزیتهای کشت گلخانه ای است.