در سال رونق تولید، مکانیزم دولت برای جلوگیری از قاچاق دام علی رغم نقاط قوتی که به همراه داشته هزینه پلاک کوبی را برای دامداران به ٣ برابر افزایش داده است.
سال گذشته با نوسانات نرخ ارز، جریان خروج دام زنده از کشور منجر به کمبود عرضه و افزایش چشمگیر قیمت گوشت قرمز در بازار داخلی شد و مسئولان برای حل این چالش، به اجرای طرح پلاک کوبی که البته قانون مصوب سال ٨٨ بود روی آوردند. براین اساس، با ابلاغ معاون اول رئیس جمهور، پلاک کوبی و هویت دار کردن جمعیت دام اجباری شد. اجرای این طرح اگرچه منجر به کنترل قاچاق دام شد اما مشکلاتی نیز با خود به همراه داشته است.
در همین زمینه یک دامدار صنعتی که خواست نامش در گزارش ذکر نشود، گفت: تا قبل از بهمن ٩٧که دولت پلاک کوبی را اجباری نکرده بود، بنده در دامداری صنعتی خود، جمعیت دام را پلاک کوبی می‌کردم و هزینه پلاک کوبی برای هر رأس دام هزارتومان تمام می‌شد.
هزینه پلاک کوبی ٣ برابر شده است / افزایش خطر انتقال بیماری
این دامدار صنعتی توضیح داد: تا قبل از ابلاغ معاون رئیس جمهور، ما بعنوان دامدار صنعتی به تولید کننده پلاک مراجعه می‌کردیم و تولیدکننده پلاک براساس رنج شماره‌ای که از مرکز اصلاح نژاد دام می‌گرفت، تعداد پلاک‌های مورد نیاز ما را تولید می‌کرد و تحویل می‌داد و ما خودمان در دامداری، اقدام به پلاک کوبی می‌کردیم و با این فرایند، هزینه تمام شده پلاک کوبی برای هر رأس دام یکهزار تومان بود.
وی ادامه داد: بعد از ابلاغ آقای جهانگیری و اجباری شدن پلاک کوبی از اواخر سال گذشته، مشکلاتی برای دامداران ایجاد شده است و علی رغم اینکه این طرح بسیار خوب است اما متأسفانه فرایندی که برای اجرای آن تعریف شده مشکل دارد و علاوه بر اینکه هزینه‌ها را بالا می‌برد جمعیت دام را هم در معرض خطر قرار داده است.
وی گفت: براساس روالی که تعریف شده دامدار باید به یکی از اتحادیه‌های مرکزی دامداران یا اتحادیه عشایر و یا اتحادیه همگام مراجعه کند و از آنجا او را به اتحادیه‌های استانی ارجاع می‌دهند.
به گفته این دامدار دراتحادیه‌های استانی نیز به دامدار گفته می‌شود باید حتماً یک نفر از اتحادیه جهت پلاک کوبی به دامداری مراجعه کند و خود دامدار نمی‌تواند این کار را انجام دهد که این فرایند باعث شده هزینه تمام شده پلاک کوبی برای هر رأس دام به ٣٠٠٠ تا ٣٢٠٠ تومان افزایش یابد.
وی تصریح کرد: علاوه بر اینکه هزینه خیلی بالا رفته است، ورود افراد غریبه به دامداری برای پلاک کوبی بسیار خطرآفرین است و می تواند منجر به انتقال انواع بیماری به جمعیت دام شود.
وی گفت: هرگونه کم دقتی و کم توجهی فرد اعزامی برای پلاک کوبی می تواند منجر به انتقال انواع بیماری توسط دستگاه منگنه از یک دامداری به دامداری دیگر شود.
پلاک کوبی قبلاً یکپارچه نبود؛ حالا هر دام یک کدملی می‌گیرد
با این حال مسئولان اجرایی طرح، از روند کار خود دفاع می‌کنند و می‌گویند روند کار نسبت به سال گذشته کاملاً متفاوت است و نمی‌توانند پلاک کوبی را به خود دامداران واگذار کنند.
سعید سلطانی سروستانی، مدیرعامل اتحادیه سراسری دامداران کشور با بیان اینکه طرح مذکور در بیش از ١٠٠ کشور دنیا اجرا می‌شود، گفت: در سال ٨٨ در قانون نظام جامع دامپروری کشور این طرح مصوب شد اما اجرای آن به تأخیر افتاده بود.
وی با اشاره به اینکه ارگان‌های مختلف به دلیل طی کردن فرایند کارهای خود ناچار به پلاک کوبی در سالهای گذشته بودند، افزود: مثلاً صندوق بیمه محصولات کشاورزی زمانی که می‌خواست دامی را بیمه کند ناچار بوده شماره پلاکی را روی گوش دام نصب کند. همچنین مرکز اصلاح نژاد دام برای ثبت رکوردگیری شیر نیاز به شماره‌ای داشت که آن هم شماره خاص خودش را نصب می کرده است، سازمان دامپزشکی کشور هم برای تحت پوشش قرار دادن جمعیت دامی به منظور کنترل بیماری‌هایی مانند سل، بروسلوز و … پلاک مخصوص به خود را نصب می کرده است. یک پلاک هم خود دامدار برای اطلاعات شخصی دام نصب می کرده بنابراین چندین پلاک بر روی گوش یک دام نصب می‌شد که هیچیک نیز اعتبار و ارزش چندانی نداشت و تنها برای انجام امور داخلی این سازمانها مناسب بوده است.
این مقام مسئول ادامه داد: در اجرای طرح پلاک کوبی و هویت گذاری دام براساس ابلاغیه اواخر پارسال معاون اول رئیس جمهور، یک پلاک بر گوش دام کوبیده می‌شود که یک شماره ملی ١٥ رقمی است و تکرار پذیر هم نیست.
به گفته سلطانی دام با این شماره ملی از زمان تولد تا زمان کشتار یا تلف شدن، رصد می‌شود.
قبلاً ٤ پلاک بر روی گوش دام می‌زدند!
مدیرعامل اتحادیه سراسری دامداران با بیان اینکه قبلاً حدود ٤ سازمان این کار را انجام می‌دادند، افزود: اما الان قراردادی با معاونت امور دام وزارت جهاد کشاورزی امضا کرده‌ایم که براساس آن پلاک کوبی دام‌ها را اجرا می‌کنیم.
سلطانی با بیان اینکه طرح پلاک کوبی بیش از یکماه است که در بسیاری از استان‌های کشور عملیاتی شده است، افزود: در ١٠ روز حدود ٥٠٠ هزار پلاک را به استان‌ها فرستادیم و حدود ٧٠٠ هزار متقاضی داریم که کارخانه در دو سه شیفت تولید آن را انجام می‌دهد و ما نیز ارسال می‌کنیم.
وی درباره اینکه چرا آمار دقیقی از اینکه تاکنون چند رأس دام پلاک کوبی شده وجود ندارد؟، گفت: بروز نبودن سامانه دلیل این امر است.
سلطانی در پاسخ به این پرسش که بروز نبودن سامانه و مشخص نبودن آمار جمعیت دام پلاک کوبی شده که نمی‌تواند منجر به ساماندهی قاچاق و کنترل جابجایی دام‌ها شود، تصریح کرد: سامانه در حال بروز رسانی است. آمار دام‌های پلاک کوبی شده در این سامانه ثبت می‌شود و سازمان دامپزشکی، معاونت امور دام و اتحادیه سراسری کاملاً به آن دسترسی دارند و می‌توانیم دقیقاً پاسخگو باشیم.
سلطانی توضیح داد: سه مجموعه اتحادیه سراسری دامداران که بیش از ٩٤ تا ٩٥ درصد دام‌ها تحت پوشش این اتحادیه است، اتحادیه عشایر که دام‌های سیار را تحت پوشش دارند و اتحادیه همگام که زیرنظر وزارت تعاون است، با وزارت جهاد برای اجرای این طرح قرارداد امضا کرده‌اند.
به گفته این مقام مسئول بعد از شش ماه دام‌های سنگین و بعد از یکسال دام‌های سبک اگر بدون پلاک باشند توسط نیروی انتظامی ضبط می‌شوند.
سلطانی با بیان اینکه پلاک‌های قبلی در هیچ سامانه‌ای ثبت نشده و دارای شماره ملی نبوده است، گفت: با آن پلاک‌ها هویت دام قابل رصد و پیگیری نبود.
به دلیل احتمال تخلف، نمی‌توانیم پلاک کوبی را به دامداران واگذار کنیم
وی درباره اینکه چرا به خود دامداران اجازه نصب این پلاک‌ها داده نمی‌شود؟، افزود: این کار برای ما مسئولیت دارد. شاید فردی از ما پلاک بگیرد و اقدام به پلاک کوبی نکند یا تخلفی در این زمینه صورت بگیرد.
سلطانی ادامه داد: احتمال دارد برخی پلاک‌ها را بگیرند و برای قاچاق دام از آن بهره بگیرند یعنی سواستفاده از این پلاک‌ها صورت بگیرد. این پلاک‌ها زمانی ارزش دارد که روی گوش دام باشد.
چرا هزینه‌ها نسبت به سال گذشته ۳ برابر شد؟
وی درباره دلایل افزایش قیمت تمام شده پلاک کوبی توضیح داد: پارسال قیمت‌ها پایین‌تر بود چون مواد اولیه آن وارداتی است ضمن اینکه پارسال پلاک کوبی اجباری نبود.
سلطانی گفت: قبلاً اگر پلاک از گوش دام می‌افتاد مشکلی نداشت و دامدار مسئولیتی در قبال آن نداشت اما ما مسئولیت داریم پلاکی را بر گوش دام بکوبیم که بارکدخوان شماره آن را به درستی بخواند، پلاک به راحتی جدا نشود، استحکام کافی داشته باشد و برای این منظور فقط ٥٠٠ تومان هزینه فنری است که در داخل این پلاک‌ها قرار دارد.
وی با بیان اینکه تمام مراحلی که طی شده زیر نظر وزارت جهاد است، اضافه کرد: تمام این موارد باید در سامانه ثبت شود و سامانه نیز هزینه دارد. قبلاً سامانه‌ای در کار نبود.الان اگر گوساله‌ای بدنیا بیاید، تلف شود، خرید و فروشی انجام شود و.... باید در سامانه ثبت شود. هزینه بارکدخوانی و لیبل زدن بر روی این پلاک‌ها در پلاک‌های قدیمی وجود نداشته است. ما علائمی روی این پلاک‌ها نصب می‌کنیم که کسی نتواند شبیه آن را ایجاد و تخلف کند قبلاً هیچکدام از این موارد مهم نبود.