ماجرای تضمین خرید محصولات اساسی کشاورزی برای سامان دادن امور کشاورزان به سال 1368 برمی‌گردد که قانون آن به منظور مواردی چون حمایت از تولید محصولات کشاورزی اساسی، جلوگیری از ضایعات محصولات کشاورزی، ایجاد تعادل در نظام تولید و همچنین جلوگیری از ضرر و زیان کشاورزان به تصویب رسید.
مطابق قانون خرید تضمینی، دولت موظف شد همه ساله خرید محصولات اساسی کشاورزی شامل گندم، برنج، جو، ذرت، چغندرقند، پنبه، دانه‌های روغنی، سیب زمینی، پیاز و حبوبات را تضمین و حداقل قیمت خرید را اعلام و نسبت به خرید آن اقدام کند.
با وجود همه این مزایا اما در سال‌های گذشته رفته رفته مشکلات طرح خرید تضمینی محصولات کشاورزی نمایان شد؛ تا جایی که سرانجام در تیرماه سال 89 قانون افزایش بهره‌وری بخش کشاورزی و منابع طبیعی در مجلس به تصویب رسید و ماده 33 این قانون به جایگزینی سیاست قیمت تضمینی به جای خرید تضمینی محصولات کشاورزی با استفاده از ظرفیت‌های بورس کالا تاکید داشت.
بر این اساس با فراهم شدن مقدمات اجرای این قانون، در ابتدا سیاست قیمت تضمینی دو محصول جو کرمانشاه و ذرت خوزستان در بورس کالا به‌صورت آزمایشی جایگزین خرید تضمینی شد که موفقیت اجرای این سیاست جدید و رفع بخشی از مشکلات طرح خرید تضمینی باعث شد تا با تصمیم هیئت وزیران از سال 95 شاهد معاملات کل جو و ذرت کشور در بورس کالا باشیم.
در این زمینه در خصوص مزایای این طرح باید گفت در سیاست اعمالی در قالب قیمت تضمینی، کشاورز پس از اعلام قیمت تضمینی توسط دولت، محصولش را در بورس کالا عرضه می‌کند و پس از آن در بورس، اگر قیمت کشف کالا شده محصول پایین‌تر از قیمت تضمینی اعلامی از سوی دولت بود، وجه حاصل از فروش محصولات در بورس ظرف مدت دو روز به حساب کشاورز واریز و تفاوت قیمت نیز از سوی دولت پرداخت می‌شود.
ضمن این که واریز 70 درصد وجه تنها دو روز پس از محصول به جای زمان چند ماهه در پرداخت خرید تضمینی، نقطه عطف فروش محصولات در بورس کالا است که در نهایت این اتفاق، به افزایش انگیزه کشاورزان برای تولید بیشتر، رشد کیفیت محصولات به دلیل عرضه محصولات در بورس و همچنین استقرار نظام انبارداری منجر خواهد شد.
همچنین از مزایای اصلی طرح قیمت تضمینی می‌توان به کاهش حجم بودجه دولت در این بخش و همچنین حذف پروسه طولانی پرداخت پول کشاورزان اشاره کرد. بعلاوه این که کارشناسان معتقدند افزایش کیفیت محصولات کشاورزی، اطمینان بیشتر در بورس کالا، شفافیت آماری در بورس و همچنین کاهش میزان دخالت دلالان مزایای دیگری است که اجرای طرح قیمت تضمینی به همراه دارد.
افزون بر این نکته مهمو قابل توجه دریگر در زمینه این طرح این است که اجرای طرح قیمت تضمینی سبب خواهد شد برآورد درستی از نیاز سالانه محصولات کشاورزی در کشور به دست آید و برنامه‌ریزی مناسبی نیز در این زمینه داشته باشیم. همچنین کشاورزان با عرضه محصول خود در بورس به دلیل امکان رصد معاملات، پیش‌بینی درستی از نوسانات قیمتی و حذف واسطه‌ها دارند.