پایش ظرفیت پرورش میگو درهرمزگان

پرورش میگو در دل زمین و آبهای شور به عنوان یک صنعت پر سود و درآمد زا توانسته جای خود را در اقتصاد کشورهای صاحب نام باز کند و حتی می تواند درقالب کالای صادرات غیر نفتی جایگزین نفت شود.
دست اندرکاران این حوزه با استفاده از نظر صاحب نظران این صنعت و همچنین بهره گیری از فناوری های نوین در زمینه افزایش تولید این آبزی در واحد سطح بالا برده وهم اکنون صاحب برند تولید در دنیا هستند.
**سابقه پرورش میگو دردنیا، ایران و هرمزگان
قدمت پرورش میگو در دنیا طولانی بوده ولی پرورش تجاری آن به دهه 1970 در کشور ژاپن بازمی گردد بطوریکه هم اکنون از کشورهای چین، ‌تایلند،‌ فلیپین، ‌اندونزی،‌ سنگاپور، ‌مالزی،‌ هند در قاره آسیا،‌ کشورهای مکزیک، پاناما ‌کاستاریکا ‌واکوادور در قاره آمریکا به عنوان مهم ترین تولید کننده این آبزی نام برده می شود.
هر چند سابقه پرورش میگو به صورت حرفه ای درایران به اواخر دهه هفتاد هجری خورشیدی می رسد اما پس از افت و خیزهای فراوان از اواخر دهه هشتاد شاهد فعال شدن تعداد زیادی از سایت ها بودیم.
دراین میان هرمزگان به عنوان یکی از استانهای پیشرو (احداث نخستین استخر پرورش میگو ایران درتیاب جنوبی ازتوابع میناب است) که با توسعه همه جانبه چرخه تولید میگو و با جایگزین کردن گونه وانامی به جای دیگر میگوهای پرورشی ( سفید هندی و ببری) در آبهای شور توانست با پشت سر گذاشتن استان بوشهر بر جایگاه نخست تولید این اّبزی تکیه بزند.
**آمارمقایسه ای از تعداد مزارع و تولید میگوی پرورشی هرمزگان
مزارع پرورش میگو در هرمزگان از117 مزرعه (درپنج سایت) در سال 92هجری خورشیدی یعنی آغاز دولت یازدهم تاکنون به 360مزرعه درسال جاری ( با 9سایت فعال) و تعداد استخرها نیز به چهارهزار و 245 استخر افزایش یافته است.
دراین مدت میزان برداشت میگو از مزارع پرورشی این استان نیز از سه هزارو 200 تن سال 92هجری خورشیدی به حدود بیست هزارتن در سال جاری رسیده است.
این درحالی است که میزان برداشت میگو (درمدت ذکر شده) در واحد سطح نیز از 2 هزارو 219 کیلو گرم به چهار هزارو 200 کیلوگرم افزایش یافته است.
دراین آمارها سطح زیر کشت خالص استخرهای پرورش میگو در هرمزگان هم اکنون چهار هزارو 345هکتار اعلام شده که در مقایسه با سال 92هجری خورشیدی نزدیک به سه هزارهکتار افزایش نشان می دهد.
** تولید و هزینه پرورش بچه میگو در هرمزگان
میزان تکثیر میگو نیز در سالهای اعلام شده از362 میلیون قطعه در9مرکز به حدود دو میلیارد قطعه در11مرکز تکثیراستان افزایش یافته که بخشی از بچه میگوی مورد نیاز استانهای شمالی و حتی جنوب کشور را تامین می کند، مجموع این آمارها نشان از رشد همه جانبه چرخه تولید میگوی پرورشی دراین استان دارد.
اداره کل شیلات هرمزگان اعتبار مورد نیاز برای احداث زیرساخت هر سایت (به ازای هرهکتار مزرعه) درسال جاری 700میلیون ریال ومیزان سرمایه در گردش برای هر هکتار را 300میلیون ریال اعلام کرده است.
همچنین سرمایه ثابت برای احداث 2هزارو500 هکتار از مزارع آماده عملیات عمرانی یکهزار و 500 میلیارد ریال و سرمایه در گردش نیز برای تولید 18هزارتن میگوی پرورشی 2هزار و 520 میلیارد ریال اعلام شده است.
** اشتغال در صنعت میگوی پرورشی
تعداد اشتغال مستقیم به ازای هر 2هکتار مزرعه فعال پرورش میگو در هرمزگان یک نفر و اشتغال غیر مستقیم نیز بیش از2 نفر اعلام شده است.
در این آمارها تعداد کل شاغلان زیر بخش شیلات شامل جامعه صیادی، صنایع شیلاتی، تکثیر و پرورش نزدیک به 38هزارنفر اعلام شده که حدود 31هزار نفر آن مربوط به تعداد صیادان است.
** توانمندی های پرورش میگو در هرمزگان
سازمان جهاد کشاورزی هرمزگان وسعت زمین های شناسایی و مطالعه شده با قابلیت پرورش میگو در این استان را بیش از 50 هزار هکتار و زمین های درحال بهره برداری را ( ازمجموع 50 هزار هکتار) بیش از هفت هزار هکتار درقالب 9 سایت اعلام کرده است.
این منبع زمین های درحال احداث پنج سایت را سه هزار و 250هکتار، آماده عملیات عمرانی را 2 هزار و 500 هکتار، در شرف واگذاری را 18هزار و 636هکتار و زمین های در تعارض با محیط زیست را نیز 18هزار و 500 هکتار ذکر کرده است.
با توجه به مزیت ها و توانمندی های ذکر شده و اینکه هرمزگان در زمینه تولید میگوی پرورشی به سرعت درحال پیشرفت است ازمهر ماه امسال شاهد واکنش هایی از سوی شخصیت های حقیقی و حقوقی وهمچنین شبکه های مجازی در قالب کمپین مردمی در خصوص واگذاری زمین برای احداث سایت های پرورش میگودر شرق شهر بندرعباس وهمچنین مسائل زیست محیطی پیرامون آن بوده ایم.
درهمین راستا میزگردی با حضور روسا و مدیران کل دستگاههای مسوول شامل سازمان جهاد کشاورزی، مدیریت امور اراضی، شیلات و آبزیان، حفاظت محیط زیست هرمزگان و کارشناسان این حوزه در خصوص چگونگی واگذاری های سایت های پرورش میگو در شرق شهر بندرعباس تا میناب، نظارت، مجوزهای صادره و همچنین نگرانی های اذهان عمومی برگزار شد.
** رصد مسائل زیست محیطی زمین قبل از واگذاری زمین
رییس سازمان جهاد کشاورزی هرمزگان گفت: قبل ازهرگونه واگذاری زمین برای فعالیت های شیلاتی و کشاورزی، مطالعات و مسائل مختلف آن ازجمله زیست محیطی توسط دستگاه های مرتبط بررسی و رصد می شود.
علی باقرزاده همایی با اشاره به حساسیت ویژه این سازمان نسبت به مسائل زیست محیطی ابراز داشت: تنها از طریق مکاتبه با نهادها و سازمانهای مسوول پیش بینی شده در قانون نسبت به واگذاری زمین برای این نوع فعالیت ها اقدام می کنیم .
وی افزود: در شرق شهر بندرعباس به ویژه در حاشیه رودخانه شور اول از اوایل دهه هشتاد تاکنون نزدیک به 3 هزار و 500 هکتار زمین به متقاضیان سرمایه گذاری اعم از دولتی و بخش خصوصی دارای توان مالی برای پرورش میگو واگذار شده است.
به گفته وی، کار مطالعه و طرح واگذاری پنج هزارهکتار زمین برای پرروش میگو در شور دوم شامل روستای جلابی و رودخانه حسنلنگی نیز با همکاری نظام مهندسی و شرکت شهرک های کشاورزی وشیلاتی هرمزگان در دست بررسی است.
رییس سازمان جهاد کشاورزی هرمزگان در ادامه این میزگرد گفت: درحال حاضر کار مطالعات برای واگذاری 21هزار هکتار زمین در حوزه آبزی پروری به افراد توانمند و متقاضیان سرمایه گذاری از طریق شهرک های شیلاتی در دستور کار قرار دارد.
**50 هزار زمین مستعد پرورش آبزی درهرمزگان
مدیرکل شیلات هرمزگان نیز بیان داشت: در راستای عمل به ماموریت های محوله در قالب برنامه ششم توسعه و چشم انداز در حوزه آبزی پروری، میزان تولید میگو در کشور باید به بیش از 60هزار تن برسد.
محسن یکتاپور با اشاره به وجود180هزارهکتار زمین مستعد برای پرورش آبزیان در سواحل جنوبی ایران اظهار کرد: از این میزان 50 هزارهکتار آن در استان هرمزگان قرار دارد که در 2 دهه گذشته حدود 10هزارهکتار آنها به متقاضیان واگذار شده که درحال بهره برداری است.
وی افزایش ظرفیت تولید در چرخه کامل میگو وهمچنین صنایع جانبی آنرا از برنامه های محوری این اداره کل دانست و گفت: دراین زمینه با درنظر گرفتن قوانین و بدون توجه به حاشیه ها پیش می رویم.
مدیرکل شیلات هرمزگان در ادامه این میزگرد افزود: هم اکنون 76 واحد صنعتی مرتبط با فعالیت های شیلاتی با سه هزار نفر شاغل در زمینه عمل آوری، فرآوری و بسته بندی انواع آبزیان به خصوص میگوی پرورشی درسطح این استان فعالیت دارند.
یکتار پور با بیان اینکه پرورش میگو نیاز به سرمایه گذاری بخش خصوصی دارد با تاکید برحفظ امنیت سرمایه گذار ابراز داشت: نباید اجازه بدهیم در حوزه فضای مجازی برای گسترش این فعالیت ها شائبه ایجاد شود.
وی یاد آور شد: واگذاری زمین های لم یزرع شور در شرق شهر بندرعباس از جمله شور اول برای فعالیت های آبزی پروری به صورت سه ساله وغیر قابل تغییر کاربری از طریق مدیریت امور اراضی بااستعلام ازاداره کل منابع طبیعی، حفاظت محیط زیست، نظام مهندسی کشاورزی، دامپزشکی، راه و شهرسازی، بنیاد مسکن و گرفتن تاییدیه از کمیسیون امور زیربنایی و کمسیسون ماده 2 امور اراضی سازمان جهاد کشاورزی انجام می شود.
به گفته وی درصورت اجرایی نشدن طرح، از طریق هیات نظات مدیریت امور اراضی سازمان جهاد کشاورزی نسبت به ابطال قرارداد واگذاری زمین مطابق با قانون اقدام می شود.

**زمین های شرق بندرعباس مخصوص پرورش میگو
درادامه این میز گرد مدیرکل حفاظت محیط زیست هرمزگان گفت: براساس مطالعات صورت گرفته توسط شیلات هرمزگان زمین های مورد بحث در شرق شهر بندرعباس به علت نوع بافت خاک و شیب بسیار ملایم به عنوان یکی از مناطق مستعد پرورش میگو شناسایی و تایید شده اند.
حبیب مسیحی تازیانی با بیان اینکه محیط زیست نسبت به طرح های اقتصادی و اجتماعی نگاه یک جانبه ندارد گفت: مطالعات زیست محیطی زمین های مورد بحث از شوراول تا سواحل میناب دهه هشتاد هجری خورشیدی انجام و منجر به صدور مجوز از سوی سازمان حفاظت محیط زیست شده که عملیات اجرایی برخی زیرساخت های آنها از سوی دولت به ابتدای دهه هشتاد برمی گردد.
وی ادامه داد: به علت رکود شدید صنعت پرورش میگو در دهه هشتاد عملیات فیزیکی احداث سایت های واگذاری در شور اول و کولغان ناتمام رها شد و اخیرا با رونق دوباره این صنعت و بهبود وضعیت کسب وکار ونگاه دولت به سمت اقتصاد بدون نفت واتکا به تولیدات داخلی و همچنین تامین امنیت غذایی و ایجاد اشتغال مسولان استان تصمیم به تکمیل سایت های رها شده گرفتند.
مدیرکل محیط زیست هرمزگان افزود: اولویت اول محیط زیست این استان در پهنه های ساحلی و تالابی، گردشگری است و توسعه فعالیت های شیلاتی در اولویت بعد قرار دارد.
وی ادامه داد: اما از آنجایی که اکثر توانمندی های پرورش میگو در حاشیه تالاب های ساحلی و جنگلهای مانگرو قرار گرفته واز نظر زیست محیطی حایز اهمیت است لذا اعمال تمهیدات لازم جهت کاهش اثرات سوء به صورت سختگیرانه توسط سرمایه گذاران و نظارت این اداره کل اعمال می شود.
مسیحی تازیانی از منطقه شرق بندرعباس از رودخانه شور اول تا رودخانه جو محله در شرق روستای کرگان میناب به عنوان یکی از کانون های شناسایی شده ریزگردها در هرمزگان نام برد و گفت: افزایش فعالیت های توسعه ای با محوریت شیلات دراین منطاق باعث کاهش تولید ریزگردها و آثار سوء آن خواهد شد.
وی تصریح کرد: همه سایت های استعلام شده غیر از مواردی که با ضوابط استقرار محیط زیست همخوانی نداشته اند در سالهای اخیر از اداره کل حفاظت محیط زیست مجوزهار لازم را گرفته اند.
این مقام مسوول ادامه داد: با توجه به حساسیت دوستداران محیط زیست و بنا به توصیه استاندار نشستی با حضور مجامع علمی، محیط زیست، شیلات، پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان و سایر ارگانهای مرتبط در خصوص ظرفیت و توان اکولوژیکی منطقه انجام شود و تا زمان بررسی کامل ضریب خود پالایی محیط پذیرنده، جریانات دریایی و غیره در منطقه از هرگونه بارگذاری جدید خوداری شود.
وی در خصوص شناسایی50 هزار هکتار زمین مستعد پرورش میگو در سواحل هرمزگان و واگذاری آن به پرورش دهندگان گفت: نزدیک به 37 درصد ازآنها در مناطق حفاظت شده محیط زیست قرار دارند.
این مسوول ادامه داد: برای بارگذاری های سنگین در این منطقه ها پیشنهاد محیط زیست این است که توان اکولوژیکی اکوسیستم های دریایی مطالعه شود.
مسیحی اظهار داشت: اگر بر روی همین سایت ها ضوابط سختگیرانه زیست محیطی اعمال شود در واقع بخش عمده ای از آلودگی های پساب به دریا نفوذ نمی کند و بطورت قریبی بار آلودگی کنترل شده ای را می توان در خود دریا پایش کرد.
به گفته مدیرکل محیط زیست هرمزگان، سابقه احداث نخستین طرحی که در سایت پرورش میگوی شور اول ( در شرق شهر بندرعباس) انجام شده به دهه 80 برمی گردد و از نظر محیط زیست فاصله و استقرار آن تا بخش مسکونی شهر رعایت شده است.
*بحث واگذاری سایت های پرورش میگوی شور اول وکولغان
مدیر امور اراضی سازمان جهاد کشاورزی هرمزگان گفت: سایت های پرورش میگو شور اول و کولغان درسال های پایانی دهه هفتاد و اوایل هشتاد هجری خورشیدی واگذار شده که بنا به دلایلی ازجمله رکود و بروز بیماری لکه سفید بهره برداری نشد.
عبدالصمد صمصام پور خاطر نشان کرد: در پروسه حقوقی، این زمین ها از افرادی که نتوانسته بودند فعالیتی داشته باشند پس گرفته شد و به افراد توانمند و واجد شرایط دیگری واگذار شد.
وی با تاکید بر این موضوع که حوزه فعالیت ما در خارج از محدوده شهری است تصریح کرد: قانون به ما این اجازه را نمی دهد که در حریم شهرها دخالت کنیم.
وی تصریح کرد: برای واگذاری زمین از تمامی دستگاه های نظارتی استعلام گرفته می شود اما اینکه چرا افراد سرمایه گذار باید به این موضوع ورود می کردند بحث نخست آن به نتیجه بخش نبودن واگذاری های خرد ( کوچک) برمی گردد.
مدیر امور اراضی سازمان جهاد کشاورزی هرمزگان نیز توسعه اراضی در حوزه شیلات را کمک کننده به توسعه اشتغال دانست و گفت: خود تحریمی تنها باعث از رونق افتادن ظرفیت های موجود و فرار سرمایه گذاران توانمند از کشور می شود.
صمصام پور بدون اشاره به شخص و یا گروهی گفت: در شرایطی که استان با بیکاری مواجه است عده ای با ابهام آفرینی و خود تحریمی، خوراک برای رسانه های بیگانه فراهم می کنند.
**دغدغه های محیط زیستی ما را به سمت رصد و نظارت سوق می دهند
مدیرکل حفاظت محیط زیست هرمزگان در ادامه میزگرد بیان داشت: کسانی که دغدغه های محیط زیست دارند ما را به سمت رصد و نظارت بیشتر بر روی طرح های توسعه ای سوق می دهند.
مسیحی ادامه داد: محیط زیست یک ارگان فرابخشی است و در این ارگان مردم نیز در کنار دغدغه های اقتصاد یشان در حفظ محیط زیست سهمی به سزایی دارند.
مدیرکل حفاظت محیط زیست هرمزگان سابقه صدور مجوز برای احداث سایت های پرورش میگو در شرق شهر بندرعباس شامل شور اول و دوم را مربوط به سالهای 81 و 82 دانست و گفت: از سرمایه گذاران جدید تعهد محضری مبنی بر رعایت الزام های زیست محیطی گرفته شده است.
مسیحی تصریح کرد: اگر ضابطه هایی که محیط زیستی است برای هر سایت پرورش میگو لحاظ شود و حوضچه ها را با سیستم های بیولوژیکی کنترل کنند هیچ مشکلی ایجاد نمی کند و برای کاهش بار آلودگی ها دردریا اگر این فیلترهای بیولوژیکی در استخرها ایجاد شود نزدیک به 70درصد بار آلودگی ها کاهش پیدا می کند.
وی در این میزگرد به دغدغه های شورای شهر در خصوص سواحل و بوی ناشی از فعالیت های شیلاتی نیز اشاره کرد و بیان داشت: ایجاد بار آلودگی برای سواحل بندرعباس و آثار کشندهای قرمز درسال های 88 و 89 این ذهنیت را در بین اعضای شورای شهر و شهروندان ایجاد کرده که اگر دوباره آلودگی اتفاق بیفتد احتمال این که منطقه شهری را آلوده کند زیاد است.
مدیرکل حفاظت محیط زیست هرمزگان گفت: پیشنهاد محیط زیست به ارگان های مجوز دهنده و پیشران تولید در عرصه های مختلف استان از جمله جهاد کشاورزی، شیلات و صنعتی این است که مطالعات جامع میزان توان اکولوژیکی را در عرصه های خود انجام دهند.