تنگناهای اقتصادی بنگاه های کوچک و متوسط شیرینی و شکلات

به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری، صنعت شیرینی و شکلات در ایران از جمله صنایع کوچک و متوسط محسوب می شوند که به گفته «مجتبی خسروتاج» معاون وزیر صنعت، ارزآوری این صنعت حدود 700 میلیون دلار است.

این صنعت از ارزش افزوده و میزان اشتغال زایی بالایی برخوردار است.

به گفته «جمشید مغازه ای» دبیر انجمن بیسکویت، شیرینی و شکلات، امروزه حدود 65 هزار نفر اشتغال مستقیم در این صنعت ایجاد شده است.

باوجود رشد سریع و تحولات مثبت در تولیدات با کیفیت، تنوع محصولات و بسته بندی های مناسب، این صنعت شیرین اوضاع اقتصادی چندان مناسبی ندارد. چنانکه مغازه ای عنوان کرده است که این صنعت 800 هزار تن ظرفیت خالی دارد.

به رغم ارزآوری بالای این صنعت، دبیر انجمن بیسکویت، شیرینی و شکلات از مسایل حادث شده درخصوص سوئیفت های بانکی گفت که مشکلات عدیده ای برای صادرات بیشتر و حمل و نقل به وجود می آورد که می تواند منجر به قطع صادراتشان شود.

پژوهشگر ایرنا به سراغ تعدادی از تولیدکنندگان بیسکویت و شکلات رفته است تا از منظر خودشان مشکلات این صنعت و چالش های پیش رو را بیان کنند.

«مهدی میثمی فرد» مدیرعامل شرکت تولیدی تک نان جنوب، تولیدکننده بیسکویت های دلاتو و تولید کننده نان لواش است.

این واحد تولیدی که در اهواز از سال 1388 با هدف صنعتی کردن نان لواش فعالیت خود را آغاز کرد، از سال 1393 با نصب و راه اندازی خط تولید، بزرگ ترین تولید کننده نان لواش در ایران شد و به طور مستقیم برای 160 نفر اشتغال زایی کرده است.

میثمی از مشکلات و چالش های این صنعت به ایرنا گفت: یکی از معضلات اخیر ما در مورد بسته بندی است. باتوجه به اینکه اخیرا بازار صادرات پتروشیمی جذابتر است، ما برای تهیه سلفون و اقلام بسته بندی با مشکل مواجهیم. در گذشته ما سلفون و کارتن را 4 الی 5 ماهه خریداری و تسویه می کردیم ،اما الان به شکل پیش پرداخت و در صف انتظار خرید می کنیم. اگر این رویه ادامه دار باشد و بازار داخلی تامین نشود ما به این مرحله می رسیم که اگر چه در داخل و خارج بازار تقاضا و ظرفیت تولید داریم اما اقلام بسته بندی نخواهیم نداشت.

میثمی با اشاره به صادرات محصولات این کارخانه به کشورهای مالزی، پاکستان، عراق، افغانستان و حتی قطر، آمریکا و کانادا، از مشکلات صادرات گفت: کشور ما یک زیرساخت مالی دقیق ندارد. به عنوان مثال، در صادراتمان به مالزی، سوئیفت کار نمی کند، آنها نمی توانند به حساب های ما پول واریز کنند، بانک قادر به دریافت پولمان نیست. یکی از دلایل رشد صنایع ترکیه از جمله صنعت کشاورزی این کشور این است که بانک های ترکیه در تمام دنیا شعبه دارد. وقتی من با مالزی کار می کنم، آنان باید صد درصد پول را قبل از تحویل کالا پیش پرداخت بدهند، در حالی که شرکت های ترکیه ای با بیست درصد پول صادرات می کنند. طرف مقابل باید ریسک کار با ایران و پرداخت کامل مبلغ را قبول کند و این طبیعی است که کار با کشورهای ترکیه ای نسبت به ایران راحتتر است.

وی تصریح کرد که معاملات صادراتی ما بر پایه ریال است در حالی که دولت تاکید دارد ما باید ارزمان را وارد سامانه نیما کنیم.

میثمی با نقد به نظام مالیاتی و اعمال ارزش افزوده گفت: دولت چون نظام و بستر مناسبی برای جمع آوری مالیات از سوپرمارکت ها ندارد، من تولید کننده به جمع کننده مالیات دولت تبدیل شده ام. در همه جای دنیا سوپر مارکت ها 9درصد مالیات می پردازند اما در ایران تولیدکننده این مالیات را می دهد. از طرف دیگر باید در دریافت مالیات بر ارزش افزوده، عدالت برقرار شود و دولت مالیات متفاوتی در استان های مختلف را اعمال کنند، چرا باید مالیات تهران، زاهدان و تبریز یکسان باشد.

وی با تاکید بر اینکه صنعت غذا در ایران صنعتی سالم و بدون رانت است، گفت: در دنیا بنگاه های کوچک و متوسط اقتصاد را می چرخانند. کار جهادی در این صنعت قابل تحقق است و این امکان است که در شهرهای کوچک اشتغال زایی شود. کشور ما در منطقه ناامنی است، ولی امنیت ایران فرصتی برای سرمایه گذاری خارجی است. اقلیم چهار فصل و تولیدات کشاورزی فرصتی برای سرمایه گذاری در صنعت کشاورزی و غذاست. ما در شرایطی که تحت فشار اقتصادی آمریکا، اسراییل و عربستان هستیم، صنایع کوچک و متوسط نیازمند حمایت و تسهیلگری دولت است نه اینکه با تصمیم های غیرکارشناسی باعث تعطیلی کارخانه ها و ازدیاد بیکاری شود.

«حمیدرضا چنگیزی» معاونت فروش شرکت شهد طلایی مهر با برند تجاری ژل ژله به ایرنا گفت: این مجموعه یک بنگاه کوچک اقتصادی است که از سال 1389 در رباط کریم با خطوط تولید پاستیل، پودر ژله و پودر شربت با 50 پرسنل فعالیت می کند.

چنگیزی مهم ترین چالش کار تولیدی شان را عدم ثبات قیمت اولیه عنوان کرد و گفت: امروز هر مقدار تولید کنیم، فردا باید دو برابر قیمت مواد اولیه بخریم. در مرداد ماه قیمت تولیدی کالای ما افزایش نداشت ولی قیمت بسته بندی هفتاد درصد افزایش داشته است. با این افزایش قیمت، بازار کشش ندارد و ما مجبور شدیم چند قلم از کالاها را حذف کنیم و این یعنی تعطیلی یک خط تولید و بیکاری 10 نفر.

«علی شیخ بگلو» مدیرعامل شرکت چی چست تاک، تولید کننده انواع بیسکویت و کیک گفت: این شرکت در سال 1383 در ارومیه راه اندازی شد و اکنون 180 نفر پرسنل دارد.

وی با بیان اینکه ظرفیت خطوط تولیدی شرکتش می تواند برای 300 نفر اشتغال زایی کند، گفت: ما مشکل مواد اولیه داریم. هفتاد درصد مواد اولیه ما وارداتی است و اگر مواد در دسترس قرار گیرد، خطوط تولیدی مان می تواند تا 300 نفر اشتغال زایی داشته باشد. یکی از مواد اولیه کارتن و مواد بسته بندی است که کمیاب شده است و باعث می شود ما نتوانیم محصولات را بسته بندی و توزیع کنیم. اگر مشکلات تهیه مواد اولیه مرتفع نشود، ما مجبور به تعدیل نیرو هستیم.

شیخ بگلو درباره مسائل مرتبط با صادرات گفت: بخش عمده تولیدات ما به ترکمنستان، عراق و افغانستان صادر می شود و مشکل جدید ما بحث ارز است. ما در عراق به ریال می فروشیم ولی باید به دلار تبدیل کنیم و به دولت دهیم. در حالی که ما در رقابت شدید با ترکیه هستیم و به آنان جوایز و تشویق های صادراتی می دهند، در ایران نه تنها تشویق صادراتی را حذف کرده اند بلکه مشکلات عدیده هم برای صادرات ایجاد کرده اند. از طرف دیگر ما در بحث توزیع و صادرات با مشکلات مرزی مواجهیم. بخاطر مسائل امنیتی، اختلافات سیاسی و ... مرزها بسته می شود و بارهای ما در گمرک می ماند. حتی کامیون دار ها هم حاضر به حمل بارها نیستند چون ممکن است 10 روز در مرزها گیر کنند.

«پژمان انتظامی ثابت» مدیرعامل شرکت آذر شهد با قدمتی چهل ساله در ارومیه که 160 تن ظرفیت تولید روزانه دارد به ایرنا گفت: بخاطر مشکلات سال های اخیر ما با 25 درصد ظرفیت کار می کنیم و حدود 500 نفر در این واحد صنعتی مشغول به کارند ولی تا 1500 نفر قابلیت جذب نیروی کار داریم.

وی سال 1391 را نقطه عطفی در کاهش تولیدات دانست و گفت: در سال 1391 دولت سیاست های انقباضی داشت و بانک و سازمان امور مالیاتی را به جان کارخانه ها انداخت. در آن سال بر واردات مواد اولیه عوارض گذاشتند و سطح فروش و تولید پایین آمد. امسال نیز با تحریم هایی که من تحریم های خودمان می نامم، باعث شده در عرض 13 روز بخاطر بخشنامه تعهد ارزی، صادرات قطع شود تا وضعیت روشن گردد. این تعهد ارزی برای همه صنایع اعمال می شود بدون اینکه تفاوتی قائل شوند که صنایع ما با دلار معامله نمی کند. عمده صادرات ما عراق است که با ریال فروش داریم. اگر محصولات ما هم صادرات نداشته باشد، هیچ فایده و سودی نخواهد داشت.

ثابت درباره تشویق صادراتی گفت: سال 1389 تشویق های صادراتی حذف شد. دولت سه سال قبل پیش نویس تشویق ها را نوشت و علی رغم تصویب مجلس تا به امروز تشویقی نداده اند.

وی نیز همچون هم صنفی های خود تامین مواد اولیه را مشکل اساسی دانست و گفت: دولت دلار 3700 تومانی را 11 درصد افزایش داد، در حالی که مواد پتروشیمی 67 درصد افزایش داشت که ما را در خرید مواد اولیه دچار مشکل کرده است.

در مجموع می توان مشکلات عمده اقتصادی صنعت شیرینی و شکلات سازی را تامین مواد اولیه که بخش مهم آن اقلام بسته بندی است، دانست.

مشکلات دیگر در عرصه صادرات محصولات است که به دلیل مشکلات ایجاد شده شرکت ها نمی توانند به راحتی از صادرات کسب درآمد کنند. از طرف دیگر قوانین تعهد ارزی و ثبت ارز در سامانه نیما، مشکلاتی را برای صادرکنندگانی که بر پایه ریال صادرات می کنند، رقم زده است. مسائل مالیاتی، نبود تشویق های صادراتی و ... از جمله دیگر مشکلات صنعت شیرینی و شکلات است که حمایت و تسهیلگری دولت را برای رفع این مسائل و موانع طلب می کند.