چهارشنبه / ۱۰ مرداد ۱۳۹۷ / ۲۰:۱۰
سرویس : صنعت برنج و ماکارونی
کد خبر : ۷۸۹۵۴
گزارشگر : ۳۵۱۴
سرویس صنعت برنج و ماکارونی

کشاورزی بازار محور در ایران؛ از رؤیا تا واقعیت

بدون تردید سرنوشت نهایی توسعه پایدار کشاورزی ایران همچون تمامی کشورهای پیشرفته دنیا در عرصه رقابت به لحاظ کیفیت و قیمت در بازارهای داخلی و جهانی رقم خواهد خورد.

دیری نیست و هنوز از یاد نبرده ایم که چگونه به نحو حیرت آوری واحدهای صنفی میوه و تره بار از جنوب تا شمال تهران و در بسیاری از شهرهای بزرگ و کوچک کشور، انواع و اقسام میوه و تره بارهای تابستانه و زمستانه کشورهای دوردست و نزدیک را با رقم های نجومی و بالا عرضه می کردند و بخشی از پولهای نفتی که از لابه لای میله ها و دریچه های نفوذ پذیر تحریم نه چندان جدی از نوع «اوبامایی» به دست می آمد ، چگونه بر باد داده می شد. انگور برزیل، هلو و آلوی آرژانتینی، سیب فرانسوی و ... با رنگ و لعاب های فریبنده. حسرت و دریغ برای خانواده های کم درآمد و شعف و شادی برای تازه به دوران رسیده های «ژن مرغوب» که به واقع نمی دانستند چگونه پولهای هنگفت بی زحمت کسب شده خود را خرج کنند!
 
به عبارتی این محصولات چون بازار داشتند از آن سر دنیا وارد واحدهای صنفی یا همان سوپر میوه های ایران می شدند، می خواهم به زبان ساده بگویم پارادیم کشاورزی جهان دیریست «بازار محور» شده.
 
یعنی اگر کالایی بتواند رقابت کند و مصرف کننده حاضر باشد یا بتواند بابت آن پول بدهد و اگر بازار عرضه و تقاضا، ملاک و محور باشد محصولات کشاورزی، فراورده های دام و طیور، آبزیان، صیفی و سبزی، غلات، میوه ها و ... در یک فرایند هر چند پیچیده اما عملی و پذیرفته شده می توانند جایگاه خود را با عرضه بهترین کیفیت و بالاترین قیمت پیدا کنند.
 
این فرایند در یک مهندسی معکوس به تولید و توسعه پایدار می رسد زیرا محصول نهایی خریدار خوب دارد.
 
به یاد داریم که سیب سرخ جابان دماوند با «برندی» به همین نام چگونه هفته ای 3 تا 4 بار با هواپیما مستقیم به بازارهای عمده لندن می رسید و در مجلل ترین مهمانیها و هتل های بزرگ، میزهای پذیرایی را به نام «سیب سرخ» یا «گلدن ماتیکی» ایران مزین می کرد، سیبی که گفته می شد در آن زمان هر دانه ای را 20تا 3 پوند خریداری می کردند.
 
مگر در مورد زعفران دارای استنادات آزمایشگاهی، دهها مورد محصولات صیفی و سبزی و یا نوعی پنیراز شیر بز که اخیراً اعلام شد از ایران صادر و کیلویی بالغ بر 40 دلار در آمریکا فروخته می شود، چنین نیست؟
 
پس سرنوشت نهایی کشاورزی و محصولات آن در رقابت های بازارتعیین می شود، بازاری که از مرزهای ملی گذشته و اینک جهانی شده است.
 
اما این نظریه یا آنچه پارادایم جدید کشاورزی جهان نامیده می شود، نافی وظایف و تعهدات دولتها و در راس آنها حاکمیت نیست، بازار محوری در کشاورزی با توصیفی که آمد به معنی ولنگ و وازی و رها کردن کشاورزان و کشاورزی کشور نیست، نکته این جاست که در کشور ما ایران که 95 درصد کشاورزی در اشکال خرد و کلان و سنتی و نوین، متعلق به بخش خصوصی است، دولت، چه راست اصولگرا چه اصلاح طلب یا میانه روی معتدل، سلطان بلامنازع بازرگانی است و در سایه این حکمرانی مقتدرانۀ متکی به پول نفت،عمده بازرگانی پیش از تولید و فرایند نهایی را با مداخله خود انجام می دهد،در واقع هنوز چنان اعتمادی به وجود نیامده است که بخش خصوصی و بازار عرضه و تقاضا محوریت پیدا کنند.
 
کافی است نگاهی به خرید گندم به عنوان یک محصول راهبردی که قوت لایموت مردم است بیندازیم؛ بالغ بر 14 هزار میلیارد تومان برای خرید آن اختصاص یافته و تقریباً 95 درصد آن توسط دولت خریداری می شود، یعنی دولت خریدار بلامنازع آن است و هیچ بازاری حتی آنچه که بورس گفته می شود حضور جدی و معنی دار ندارد.
 
همین پدیده را در فرایند بازرگانی نهاده ها دنبال کنید، به طور عمده در اختیار دولت است و اگر یک بخش خصوصی قدرتمند با سابقه دیرینه خدمت به صنعت مرغداری هم وجود دارد که در تند پیچ های کمبود و نبود کنجاله سویا و ذرت به داد مرغداران رسیده است، به جرم همین خدمت و به اتهام انحصار، مافیا، کارتل و ...، هر روز بدون محاکمه حتی توسط نمایندگان مجلس که مسئولیت تضامنی در مقابل تک تک مردم دارند، تهدید می شود!
 
این موضوع را در واردات جوجه اجداد فلان نژاد گوشتی که با خدمت و عملکرد خوب توانسته است بازار را تسخیر کند، به همین اتهام دنبال کنید؛با دستور دولت از میزان سهمیه ای که در بازار کسب کرده است محروم و در میان تحریم های خارجی با تحریم داخلی و خود تحریمی هم مواجه می شود!
 
دامنه این بحث گسترده و دارای مصادیق فراوانی است که در یک سر مقاله نمی گنجد اما تا وقتی که به هر دلیل، مصلحت، درست یا نادرست دولت در بازار، قیمت گذاری و سهمیه ها دخالت می کند کشاورزی «بازار محور» رویایی بسیار دوراز واقعیت کشاورزی بازار محور در عرصه جهانی است.
(چهارشنبه ۱۰ مرداد ۱۳۹۷) ۲۰:۱۰

پست الکترونیک را وارد کنید
تعداد کاراکتر باقیمانده: 500
نظر خود را وارد کنید


خبر 1

خبر برگزیده

بازار ارز

سرویس نمایشگاه و همایش‌ها