سال 96 سالی پر فراز و نشیب برای تولیدکنندگان و صاحبان صنایع کشور بود و صنعتگران کشورمان همچون همیشه علیرغم تمامی مشکلات و موانع موجود همچنان تلاش کردند تا محصولی با کیفیت به مردم عزیزمان عرضه کنند. بویژه در صنعت غذا که یک صنعت مادر و کلیدی است این موضوع اهمیت ویژه ای دارد و تامین غذای با کیفیت برای مردم که نیاز اساسی کشور است همواره در اولویت تولیدکنندگان بوده است. برگزاری و حضور در نمایشگاههای مختلف داخلی و خارجی و حضور پرررنگ تر شرکتهای خارجی در این نمایشگاه‌ها و ارتباطات خوب با تجار و بازرگانان به تجارت بین المللی کمک شایان توجهی نموده است.
تراز تجاری محصولات کشاورزی و صنایع غذایی از منفی 1 میلیارد و 698 میلیون دلار در شش ماهه اول سال1395 به منفی 2 میلیارد و 819 میلیون دلار در شش ماهه اول سال 1396 رسیده است. افزایش واردات کالاهای اساسی نظیر برنج، روغن، گوشت قرمز، ذرت و کنجاله در کنار کاهش صادرات اقلام اصلی نظیر پسته عامل اصلی این افت تراز تجاری بوده اند.
ارزش صادرات غیر نفتی کشور در شش ماهه اول سال جاری 20 میلیارد و 544 میلیون ریال بوده ( 2.3 درصد کاهش نسبت به مدت مشابه سال قبل) و سهم محصولات کشاورزی و صنایع غذایی 11 درصد بوده است
ارزش صادرات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی از 2 میلیارد و 334 میلیون دلار در شش ماهه اول سال1395 به 2 میلیارد و 274 میلیون دلار در شش ماهه اول سال 1396 رسیده است. در این مدت صادرات صنایع غذایی نسبت به مدت مشابه سال قبل 10 درصد افزایش و محصولات خام کشاورزی نظیر پسته و سیب کاهش چشمگیری داشته اند. میزان صادرات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی نیز 2 میلیارد و 656 هزار تن در شش ماهه اول سال 1396 بوده است. در این دوره صادرات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی به لحاظ ارزشی و وزنی6.2 درصد کاهش یافته است.
طبق آخرین آمار منتشر شده از سوی صندوق بین المللی پول، ایران در سال 2017 توانسته جایگاه خود به عنوان هجدهمین اقتصاد بزرگ دنیا را حفظ کند. بر اساس برآوردهای این نهاد بین المللی تولید ناخالص داخلی ایران بر اساس شاخص قدرت خرید در سال 2017 به 1630 میلیارد دلار رسیده است. این رقم نسبت به سال قبل از آن 81 میلیارد دلار افزایش داشته است. این مهمترین دستاورد صنعت و اقتصاد کشور در سالی که گذشت می باشد.
باوجود توسعه صنعت غذا در کشور و نفوذ محصولات این صنعت به برخی از بازارهای همسایه هنوز از پتانسیل بالای این صنعت برای حضور گسترده و پایدار در بازارهای جهان استفاده نشده است. براساس آخرین داده‌های مرکز آمار ایران، نسبت صادرات مستقیم به فروش در صنایع غذایی و آشامیدنی ۵/ ۸ درصد بوده که کمتر از رقم ۶/ ۱۲ درصد میانگین کل صنعت است. رفع موانع و مشکلات صادرات همراه با توسعه فعالیت‌های بخش خصوصی در حوزه‌های بازاریابی، ضمن شناخت و درک درست از شرایط و الزامات صادرات پایدار این بخش، از نکات مورد تاکید برای تحقق اهداف صادرات غیرنفتی کشور است.
توجه به صادرات غیرنفتی و اقدامات مؤثر در جهت بهبود و ایجاد ارزش افزوده نیازمند ایجاد محیط رقابتی برای پیشبرد آن است. تولید کالاها و خدمات در صورتی رقابتی هستند که در مقایسه با کالاها و خدمات مشابه در کشورهای دیگر با قیمت مناسب تر و کیفیت بالاتر تولید شوند. برای کاهش وابستگی اقتصاد ایران به صادرات نفت خام و چرخش به سمت اقتصاد چند محصولی در صادرات با توجه با پیامدهای منفی تکیه‌ی اقتصاد ایران به درآمدهای حاصل از فروش نفت و محدود بودن ذخایر نفتی، جهت گیری سیاست های صادراتی باید به سود کالاهایی تغییر یابد که ایران در آنها مزیت نسبی دارد.
ایران دارای پتانسیل‌های قابل توجهی در بخش‌های مختلف تولیدی کشاورزی ازجمله تولید گندم، دانه‌های روغنی، شکر، علوفه، ذرت و... است که میتواند به عنوان ابزار نیرومند صادرات غیرنفتی به رونق اقتصاد کشور کمک کند.
پسته، زعفران، خشکبار و صنایع تبدیلی از جمله پتانسیل‌های مثبت صادراتی کشور محسوب می‌شود که با برنامه‌ریزی دقیق می‌توان از آنها به‌عنوان اقلام صادراتی جایگزین نفت بهره برداری کرد.
رشد صادرات اثر مستقیم بر درآمدهای ارزی کشور داشته و از این طریق با تامین منابع ارزی کشور امکان سرمایه‌گذاری‌های لازم برای قرار گرفتن اقتصاد در مسیر رشد و توسعه را فراهم می‌سازد. از طرف دیگر توسعه صادرات امکان استفاده از امکانات بازارهای جهانی برای رشد تولیدات داخلی را مهیا کرده و از این طریق واحدها و بنگاه‌های تولیدی را قادر می‌سازد از محدودیت‌های بازار داخلی رهایی یافته و با توسعه مقیاس تولید به منظور صادرات بیشتر به بازارهای خارجی علاوه بر کسب درآمدهای ارزی از صرفه‌های اقتصادی حاصل از مقیاس تولید نیز بهره کافی ببرند.
صادرات صنایع غذایی میتواند یکی از برگ‌های برنده اقتصاد کشور باشد. مزیت رقابتی کشورها در تولید و صادرات صنایع غذایی، به‌عنوان یک نقطه تعالی استراتژیک شناخته می‌شود. کشورها از طریق صادرات و ایجاد وابستگی غذایی و ذائقه‌ای با محصولات خود، تاثیری مهم و استراتژیک در امنیت غذایی کشورهای هدف دارند. این رقابت در بخش تولید و توزیع صنایع غذایی و کشاورزی یکی از شاخصه‌های اصلی در توسعه اقتصادی است.
با پیشرفت هایی که با سرعت چشمگیر در زمینه دانش و فناوری های نوین در حال انجام است پیش بینی می شود به زودی کشور ما به یکی از قطب های صنعتی و علمی دنیا تبدیل شود. حضور هر چه پر رنگ نخبگان و دانشمندان و دانش پژوهان در مدیرت، طرح ریزی و برنامه ریزی سیاست های اقتصادی و صنعتی به رشد و پیشرفت هر چه بیشتر کشورمان و نزدیک تر شدن به افق روشن شکوفایی اقتصادی و درخشش میهن عزیزمان بر قله های افتخار کمک خواهد کرد.
بی شک برای رونق تولید و توسعه اقتصادی میهن عزیزمان تمامی اقشار ، سازمان ها و دستگاهها باید در کنار دولت محترم دست به دست هم دهند و کیفیت ، سلامت و رفاه مردم عزیزمان را هدف اصلی قرار دهند . تمامی ارگان ها و اتحادیه ها و نهادهای خصوصی ، فعالان و صاحبنظران باید به عنوان بازوی توانمند دولت در برنامه ریزی ها و تصمیم گیریهای کلان اقتصادی کشور سهیم باشند تا در آینده نزدیک بتوانیم شاهد پیشرفت و رشد و توسعه اقتصاد کشور و حل مشکلات و معضلات موجود و حمایت همه جانبه مردم از تولید داخلی و حضور پررنگ و موفق تر در بازارهای جهانی باشیم .
در پایان سال نو را به همه هموطنان عزیز، صنعتگران پرتلاش، فعالان عرصه تولید و صنعت کشور و اصحاب زحمتکش رسانه تبریک عرض می کنم و سالی پربار، پر افتخار و درخشش هر چه بیشتر میهن عزیزمان را در سال پیش رو از خداوند منان مسئلت دارم.
مهدی کریمی تفرشی
ریاست هیات مدیره تعاونی تولید کنندگان موادغذایی و مدیرعامل مجتمع صنایع غذایی گلها