علی رغم افزایش نسبی تولید برنج در مقایسه با سال های قبل، واردات بیش از یک میلیون و800 هزار تنی برنج در پنج ماه نخست سال، سر و صدای زیادی در رسانه ها به پا کرد.
در شرایطی که واردات برنج بی حساب و کتاب به کشور صورت گرفت، معاون امور زراعت وزارت جهاد کشاورزی از رکورد بی سابقه تولید برنج در دهه های گذشته خبر می دهد و می‌گوید که در شش ماهه دوم سال نیازی به واردات این محصول نداریم، چراکه بیش از حد نیاز برنج وارد شده است.
البته به نظر می رسد که اختلاف فاحش سرانه مصرف برنج بین وزارت جهاد کشاورزی و بازرگانی دلیل اصلی افزایش میزان واردات است ، به طوریکه نایب رییس انجمن برنج سرانه مصرف را 37 کیلو و دبیر انجمن واردکنندگان 41 کیلو اعلام می‌کند.
ماجرا تنها به این جا ختم نمی شود، چراکه هر یک از مسوولان برای این میزان واردات توجیهی می آورند؛ یزدان سیف مدیرعامل بازرگانی دولتی چندی پیش با بیان اینکه واردات برنج افزایش چندانی نیافته است، اعلام کرد: آماری که گمرک نشان می دهد، تنها آماری نیست که کالا ترخیص شده باشد، بلکه کالا اظهار شده است. به عنوان مثال 250 هزارتن برنج در بنادر موجود است که پایان فصل برداشت ترخیص می شود.
همچنین خسرو تاج رییس سازمان توسعه تجارت در برنامه گفتگوی خبری از افزایش واردات برخی اقلام نظیر شکر، برنج،دانه سویا، روغن خام خبر داد و گفت: در شش ماهه دوم سال سعی می کنیم واردات این اقلام را کنترل کنیم.
آمار تجارت خارجی نشان می دهد که در پنج ماه نخست سال واردات بیش از یک میلیون تن برنج در مقایسه مدت مشابه سال قبل از نظر وزنی 76 و ارزشی 102 درصد رشد داشته است.
با توجه به واردات بیش از حد برنج به نظر می رسد که وزارت جهاد کشاورزی به عنوان متولی تنظیم بازار باید جلوی این امر را بگیرد، چراکه با استمرار این روند بعد از فصل ممنوعیت و دپو برنج ایرانی در انبارها، دیگر رمقی برای کشت و کار این محصول مهم برای برنج کاران باقی نمی ماند.
البته ناگفته نماند که برخلاف سیاست های اقتصاد مقاومتی کمترین حمایت ها نظیر خرید تضمینی برنج برحسب تورم سالانه از کشاورزان دریغ می شود و در مقابل دولت از تجار حمایت هایی نظیر کاهش تعرفه واردات و حذف مابه التفاوت 500 تومانی به ازای هر کیلو انجام می دهد که این امر گلایه مندی برنج کاران و افزایش چشمگیر واردات را به همراه دارد، در حالیکه با اجرای قانون خرید تضمینی و خرید توافقی ارقام پرمحصول رف مدت چند سال می توان به خودکفایی دست یافت.
مسیح کشاورز دبیر انجمن واردکنندگان برنج در گفتگو با خبرنگار صنعت،تجارت و کشاورزی با بیان اینکه واردات برنج خارجی ارتباطی به مصرف کنندگان برنج ایرانی ندارد، اظهار کرد: براساس آمار شش سال گذشته، سالانه یک میلیون و 300 تا یک میلیون و 500 هزارتن برنج خارجی در کشور مصرف می شود.
وی با انتقاد از ارائه آمار تولید برنج داخل از سوی وزارت جهاد کشاورزی افزود: اگر بر فرض محال ، آمار 2 میلیون و 300 هزارتن برنج داخل درست باشد، امکان خرید آن برای تمامی اقشار جامعه مقدور نیست .
کشاورز سرانه سالانه مصرف برنج به ازای هر نفر را 40 تا 41 کیلو اعلام کرد و گفت: بنا بر آمار گمرک در پنج ماه نخست سال بیش از یک میلیون تن برنج وارد کشور شد که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل رشد چشمگیری داشت.
این مقام مسوول کاهش تعرفه برنج را تنها دلیل اصلی واردات از طریق مرجع رسمی اعلام کرد، چراکه سال های گذشته به سبب بالا بودن تعرفه و اخذ مابه التفاوت 500 تومانی به ازای هر کیلو برنج بخشی از نیاز کشور از طریق مجاری غیررسمی وارد می شد.
دبیر انجمن واردکنندگان برنج با بیان اینکه خرید هر کیلو برنج ایرانی با قیمت 15 هزار تومان برای تمامی اقشار امکان پذیر نیست، افزود: وزارت جهاد کشاورزی برای کاهش واردات برنج تنها باید قیمت تمام شده برنج ایرانی را کاهش دهد تا تمامی اقشار قدرت خرید تولید داخل را داشته باشند.
به گفته وی کاهش و جلوگیری از واردات برنج در مواقع پرتقاضا همچون شب عید، محرم و ماه رمضان افزایش سرسام آور نرخ برنج ایرانی را به همراه خواهد داشت.
کشاورز واردات سالانه یک میلیون و 500 تا یک میلیون و 600 هزارتن برنج را ضروری دانست و بیان کرد: در صورت نبود تقاضا برای تجار، واردات و ذخیره برنج در انبارها صرفه اقتصادی نداشت.
به گفته وی با توجه به واردات یک میلیون و 8000 هزارتنی برنج، مابقی نیاز کشور تا سقف یک میلیون و 600 هزارتن باید پس از فصل برداشت وارد شود.
نرخ 15 هزار تومانی برنج ایرانی واقعی نیست
علی اکبریان نایب رییس انجمن برنج در گفتگو با خبرنگار صنعت،تجارت و کشاورزی اظهار کرد: بنابر آمار وزارت جهاد کشاورزی 2 میلیون و 200 هزارتن و با احتساب کشت رتون 2 میلیون و 400 هزارتن برنج در کشور تولید می شود.
وی افزود: وزارت جهاد کشاورزی و صنعت و معدن سرانه مصرف برنج به ازای هر نفر را 36 تا 37 کیلو اعلام کرد که با احتساب جمعیت کشور سالانه 600 تا 700 هزارتن برنج باید وارد شود.
اکبریان با انتقاد از واردات بی رویه برنج در پنج ماه نخست سال بیان کرد: با توجه به فراوانی و دپو برنج ایرانی در کارخانه ها، میزان واردات نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش داشته است که این امر به ضرر تولید داخل تمام می شود.
نایب رییس انجمن برنج ادامه داد: واردات برنج در زمان برداشت تولید داخل به شرط رعایت میزان واردات، برحسب نیاز کشور اشکالی ندارد.
وی با بیان اینکه اشباع بازار از برنج خارجی تاثیر مستقیمی بر برنج ایرانی دارد، گفت: با این وجود کسی خریدار برنج ایرانی نیست، چراکه تولیدکننده، واردکننده و مصرف کننده زنجیره متصل به هم هستند.
نایب رییس انجمن برنج با بیان اینکه نرخ 15 هزار تومان برنج واقعی نیست، تصریح کرد: اکنون هر کیلو برنج کیفی در مازندران با نرخ 10 هزار و 800 تا 11 هزار تومان، برنج پرمحصول ندا و شیرودی 5 هزار تومان در مازندران عرضه می شود و حال عرضه برنج با نرخ های بالاتر در بازار تهران باید از سوی دستگاه های نظارتی بررسی شود.
اکبریان با اشاره به اینکه وزارت جهاد کشاورزی در کشت، داشت و برداشت اقدامات مناسبی انجام داده است، بیان کرد: مفقودی حلقه عرضه و تجارت بعد از برداشت برنج، بزرگترین مشکل ما به شمار می رود و این امر نیازمند حمایت وزارتخانه است.
وی با انتقاد از نحوه اجرای قانون خرید تضمینی برنج بیان کرد: براساس قانون خرید تضمینی محصولات کشاورزی، همه ساله نرخ خرید بر اساس نرخ تورم بانک مرکزی باید افزایش یابد، در حالیکه این سیاست در مورد برنج اجرا نشد و نرخ های پایین خرید به معنای نخریدن این محصول است.
این مقام مسوول با انتقاد از اینکه بعد از تبدیل برنج در کارخانه های شالی کوبی هیچ‌گونه حمایتی از برنج کاران صورت نمی‌گیرد ، افزود: برنج کاران و انجمن برنج خواستار اجرای قانون خرید توافقی برنج است چرا که خرید سالانه 10 هزارتن برنج از سوی دولت نقش مهمی در کنترل بازار و خودکفایی و بی نیازی از واردات این محصول اساسی دارد.
اکبریان ادامه داد: دولت یازدهم در سال 92 برای اولین بار بعد از انقلاب اقدام به خرید توافقی ارقام پرمحصول و کیفی برنج از کشاورزان کرد که با این وجود تا برداشت سال آینده خبری از نوسان قیمت نبود.
نایب رییس انجمن برنج قیمت پایین خرید تضمینی و عدم اجرای سیاست خرید توافقی برنج از سوی دولت موجب شد که آنها کشت ارقام پرمحصول را به کیفی تغییر دهند تا بتوانند در زمان کمتری محصول خود را به فروش رسانند.
وی با بیان اینکه در صورت حمایت از برنج کاران نیازی به واردات برنج نداشتیم، افزود: اگر دولت روند خرید تضمینی بر حسب تورم سالانه را از سال 84 ادامه می‌داد، تا کنون به خودکفایی این محصول استراتژیک رسیده بودیم.
اکبریان در خاتمه گفت: با توجه به محدودیت کشت برنج در استان های غیر شمالی، پرداخت سوبسید و حمایت از برنج کاران جهت رسیدن به خودکفایی امری ضروری است.