گسترش صنایع تبدیلی زودبازده، یکی از بهترین میان‌برهایی است که پیش روی هر کشوری برای عبور سریع و کم هزینه از سد بزرگ بیکاری قرار دارد. صنایع تبدیل با برخورداری از قابلیت خلق ارزش افزوده چند برابری برای محصولات خوراکی، در صورت حمایت شدن از سوی نهادهای حاکمیتی و معرفی صحیح به مردم، در مدت زمانی کوتاه می تواند بخش عمده ای از مشکل بیکاری در کشور را حل کند.
در بسیج سازندگی به عنوان نهاد عامل اقتصاد مقاومتی، علاوه بر حمایت اصولی و همه جانبه از بسط صنایع تبدیلی، قطب بندی اقتصادی نقاط مختلف کشور بر اساس مزیت های اقتصادی بومی نیز به عنوان یک سیاست مبنایی در دستور کار قرار دارد. بر همین اساس استان قزوین با برخورداری از فرهنگ غذایی غنی، سرشار و کم نظیر بویژه در زمینه تولید شیرینی جات سنتی و بومی ایران، به عنوان قطب تولید شیرینی خانگی در کشور تعریف شده است.
تنوع بی نظیر شیرینی جات قزوین
شهر قزوین در زمان صفوی پایتخت ایران بود و به همین دلیل از میراث فرهنگی غنی برخوردار است و از نظر تعدد آثار تاریخی رتبه اول در ایران و سوم را در جهان مال خود کرده است. حمام قجر، کاخ چهل ستون، امام زاده حسین و خیابان سپه که قدیمی ترین خیابان ایران است از جمله همین ابنیه تاریخی است. وجود جاذبه های گردشگری فراوان در قزوین موجب شده است که این شهر یکی از گزینه های پررنگ گردشگری در نگاه گردشگران خارجی باشد. گردشگران خارجی مشتری دائمی شیرینی های استثنایی قزوین بویژه باقلوا هستند. به همین دلیل قزوین به عنوان قطب تولید باقلوای صادراتی نیز شناخته می شود.
باقلوای لوزی، نان برنجی، نان نخودی، نان قندی، باقلوای پیچ، نان بادامی، نان گردویی، پادرازی، نان نازک، نان چرخی، نان چای و حاج کریمی معروف ترین شیرینی های سنتی قزوین را تشکیل می دهند. نکته شایسته توجهی که به عنوان یکی از مزیت های مهم صنعت تولید شیرینی در قزوین مطرح است، فرهنگ پخت و تهیه این شیرینی جات در منازل است. این شیرینی ها را عمدتا زنان قزوینی در آشپزخانه های خانگی و کارگاه های کوچک و به اصطاح زیر پله ای تولید می کنند و به همین دلیل صنعت شیرینی پزی در قزوین برای ادامه حیات و گسترش روز افزون نیازمند سرمایه گذاری های بزرگ نیست، کافی است خانم ها در منازل فعال شوند.
خانم قندچی زاده یکی از بانوان موفق قزوینی است که با اشتغال در تولید خانگی شیرینی جات از درآمد مناسبی برخوردار شده است. او در این باره می گوید: «7 سالی می شود که شیرینی پزی می کنم و در عین حال در پایگاه های بسیج این هنر را به علاقمندان آموزش می دهم. شیرینی پزی را از مادرم یاد گرفته ام. وقتی بچه بودم مادر و مادر بزرگم با هم شیرینی نوروز را آماده می کردند و من هم کمکشان می کردم و به مرور آموختم. اوایل شروع به کار، محصولاتم را به ادارات می بردم و معرفی می کردم. مردم که از کیفیت شیرینی ها خوششان می آمد به مشتری دائمی تبدیل می شدند و هر فرد چند مشتری دیگر را با خودش همراه می کرد، به گونه ای که دیگر هیچ نیازی به بازاریابی نداشتم، مشتری ها به قدری زیاد شده بودند که همواره با کمبود شیرینی برای فروش مواجه می شدم.»
او می افزاید: «رعایت اصول بهداشتی و صداقت با مشتری ها در استفاده از مواد اولیه اصیل و غیر تقلبی زمینه اصلی موفقیتم را تشکیل داد. کسانی که از من باقلوا می خرند، مطمئن هستند که به جای زعفران، از رنگ مصنوعی استفاده نشده، خبری از اسانس و پودر باقالی و مغز زردآلو نیست و هر چه هست پسته و بادام واقعی و باکیفت است».
شروع کار با یک ماهی تابه و یک دستگاه گاز سینجر!
خانم ایزدیان دیگر بانوی شیرینی پز موفقی است که البته اقدام به تاسیس یک کارگاه کوچک تولید شیرینی کرده است. او برای صادرات محصولاتش سفارشات زیادی از اتریش دریافت می کند. این بانوی کارآفرین، می گوید: «پخت شیرینی های متنوع و اصیل قزوینی را از مادرم آموخته ام. در گذشته مردم خودشان برای عید شیرینی می پختند و من هم در همین فرصت از مادرم این هنر را آموختم. وقتی کار را شروع کردم، فقط یک ماهی تابه، یک الک و یک گاز سینجر به اضافه 10 هزار تومان پول نقد در اختیار داشتم اما امروز در نقطه ای ایستاده ایم که محصولاتمان را به کشورهای اروپایی صادر می کنیم. گردشگران خارجی که به قزوین می آیند، عاشق شیرینی ها بویژه باقلوای قزوین می شوند ومقدار زیادی می خرند و در بازگشت با خود به کشورهایشان می برند. آن وقت است که در آن کشورها مشتری های جدیدی برای شیرینی ها پیدا می شود و به این ترتیب فرآیند سفارش گرفتن از اروپا شکل می گیرد. ما هم به سرعت برایشان ارسال می کنیم.»
خانم خوئینی نیز به همراه همسرش که بازنشسته آموزش و پرورش است، در روستای نجف آباد قزوین یک کارگاه شیرینی پزی دایر و برای 3 نفر دیگر اشتغالزایی کرده است. این دو با تهیه دستگاه های صنایع تبدیلی نظر خمیرگیر و آسیاب کن، سرعت و حجم تولید شیرنی هایشان را افزایش داده اند.
بخش مهمی از شیرینی های تولید شده در کارگاه های خانگی استان قزوین، برای فروش راهی بقالی ها می شوند. یکی از بقال هایی که محصولات خانم خوئینی را به فروش می رساند، در این باره خاطرنشان می کند: «شیرینی های خانم خوئینی را به روز می فروشیم و در انتها چیزی از آن ها باقی نمی ماند. مردم و گردشگران به این شیرینی های با کیفیت بسیار علاقمندند و از مصرفشان راضی هستند.»
خواص شیرینی جات سنتی قزوین
قزوین پر است از این قبیل خانم های شیرینی پز سخت کوش و با سلیقه و نیز کارگاه های کوچک اما پربازده و کم خرج. طی سالهای اخیر با ارائه تسهیلات اقتصاد مقاومتی به شیرینی پزهای قزوینی برای تهیه دستگاه های صنایع تبدیلی، تولید شیرینی و باقلوای صادراتی در قزوین 30 درصد افزایش یافته است. در این شرایط لازم است نهادها و سازمان های ناظر، در ارائه مجوزها به این کارگاه های خانگی، همکاری بیشتری را از خود نشان دهند. اگر همه چیز خوب پیش برود به زودی باقلوای قزوین یکی از پرطرفدار ترین محصولات صادراتی ایران تبدیل می شود.
ابوالفضلی، کارشناس طب اسلامی درباره ارزش غذایی شیرینی جات قزوین بویژه باقلوا، اظهار می کند: «شیرینی جات قزوین به سبب برخورداری از مواد تکشیل دهنده با ارزشی مثل پسته، بادام، گندم و زعفران در زمره منابع غنی غذایی به شمار می روند. مصرف این شیرینی جات سنتی و کهن برای استحکام استخوان ها، کمک به تکامل جنین زنان باردار، تقویت عملکرد ریه و قلب، پیشگیری از سرطان، کمک به کارکرد مناسب بافت ها، افزایش پلاکت سازی خون و تقویت معده توصیه می شود».