دانشمندان جهان «بانک بذر» درست کرده‌اند تا در سال‌های آینده که با پیشرفت تغییرات آب و هوایی عملکرد بذرها کاهش می‌یابد یا احتمالاً گونه‌های گیاهی از بین می‌روند بتوانند امنیت غذایی را تامین کنند.
این بانک ژن در نروژ در مساحت 1300 کیلومتر مربع و زیر کوه احداث شده است که ظرفیت نگهداری 4.5 میلیون نمونه انوع بذر را دارد.
روند ذخیره‌سازی بذر در این بانک از 10 سال پیش آغاز شده و تاکنون یک میلیون نمونه بذر در آن ذخیره شده است.
اخیراً 50 هزار بذر از کشورهای بنین، هند، پاکستان، لبنان، مراکش، هلند، آمریکا، مکزیک، بوسنی و هرزگوین، بلاروس و انگلستان به این بانک بذر اضافه شده است.
این نمونه‌ها مربوط به گونه‌های گیاهی گندم، عدس، جو، برنج، انواع گونه‌های لوبیا، انواع گونه‌های نخود، سورگوم و 86 گونه متفاوت سیب‌زمینی است که در این بانک ذخیره می‌شود.
خداوند به حضرت نوح(ع) فرمود تاکشتی بسازد و علاوه بر ایمان آورندگان جفتی از همه حیوانات را هم سوار کند تا نسل آنها بعد از طوفان عظیم منقرض نشود، و نوح چنین کرد و عاملی برای بقای حیات شد.
اکنون نیز خطر عظیم تغییرات آب و هوایی در راه است که از هم اکنون کنفرانس‌های بین‌المللی زیادی برای مقابله با آن در جای جای این دنیا برگزار می‌شود شاید بانک بذر که الگویی از کشتی نوح است راهکاری برای جلوگیری از منقرض شدن گیاهان و دوام بقای آنها و انسانها باشد.
تغییرات آب و هوایی بحث بسیار جدی است. دانشمندان پیش‌بینی می‌کنند که با روند پیشرفت آن بسیاری از گونه‌های گیاهی از بین خواهد رفت یا بذرهای محصولات کشاورزی میزان عملکرد پایینی خواهد داشت.
شدت تغییرات آب و هوایی باعث طوفان‌ها و سیل‌های غیر پیش‌بینی شده و گرم شدن کره زمین می‌شود، سطح آب دریاها و اقیانوس‌ها افزایش می‌یابد و بسیاری از زمین‌های کشاورزی فعلی زیر آب خواهد رفت.
کارشناسان می‌گویند تغییرات آب و هوایی باعث اسیدیته شدن آب دریاها و اقیانوس‌ها خواهد شد و حدود یک میلیارد جمعیت را که معاش آنها در ارتباط مستقیم با اقیانوس‌ها است را به خطر خواهد انداخت.
همین مسائل باعث شده تا دانشمندان از هم‌اکنون به فکر نگهداری بانک بذر برای سال‌های آتی پرتنش و پر استرس باشند.
اخیراً مرکز بین‌المللی پژوهش کشاورزی در مناطق خشک (ایکاردا) نخستین بار در جنگ سوریه و در سال 2015 بذر مربوط به گندم سازگار برای مناطق خشک را از این بانک بیرون کشیده شد و در مناطق سوریه اقدام به کشت شد.
علی ابوظبی مدیرعامل ایکاردا گفت: ما نمی‌توانیم کاملاً متکی به بانک بذر باشیم و باید گونه‌هایی از آنها را نیز تولید کنیم. به‌رغم شرایط سخت می‌توانیم یک قدم به امنیت غذایی جهان نزدیک شویم.
براساس این گزارش، تغییرات آب و هوایی که امکان ایجاد خشکسالی‌های بزرگ را دارد بسیار نگران‌کننده است. امکان تولید بسیاری از محصولات از بین خواهد رفت و گرد و غبارها افزایش خواهد یافت و شرایط جغرافیایی جهان به وضعیت اسفناکی تبدیل خواهد شد.
مدیرعامل ایکاردا گفت: ما قصد نداریم که از این بانک بذر در سطح جهانی استفاده کنیم اما این بسیار خوب است که بدانیم این ذخیره‌سازی وجود دارد و در آینده نمونه‌هایی از این گیاهان را برای تکثیر خواهیم داشت.
بذر برای بخش کشاورزی و تامین امنیت غذایی بسیار حیاتی است، همه ویژگی‌های گیاه در بذر نهفته است. عملکرد محصولات کشاورزی به واسطه دستورات ژن نهفته در بذر است به همین دلیل اصلاحات ژنتیکی که در بخش کشاورزی صورت می‌گیرد از بذر آغاز می‌شود.
مسئله دیگر این است که براساس آمارهای فائو تا سال 2050 جمعیت جهان به 9 میلیارد نفر می‌رسد و نیاز به غذا 2 برابر می‌شود. بنابراین برای تأمین نیاز این میزان جمعیت باید بذرهایی تولید شود تا عملکرد بالایی داشته باشد.
از سوی دیگر کارشناسان می‌گویند تغییرات آب و هوایی میزان عملکرد بذرها را کاهش خواهد داد بنابراین همه تلاش دانشمندان این است که اولاً قبل از اینکه تغییرات آب و هوایی گونه‌های گیاهی را از بین ببرد و یا عملکرد بذرهای گیاهی کاهش یابد، بانک بذری برای روزهای سخت آینده وجود داشته باشد./ فارس