این در حالی است که برخی کارشناسان و فعالان اقتصادی هم با نظر طیب نیا موافق هستند و معتقدند که زمان حذف صفرها از پول ملی وقتی فرا می رسد که بتوانیم تورم اقتصاد ایران را مهار کرده و به یک وضعیت پایدار برسیم. در عین حال صاحبنظران بر این باورند که یکی از لازمه های جدی برای حذف سه صفر از پول ملی تقویت تولید ملی و به تبع آن تقویت تولید ملی است.
از سوی دیگر هر چند برخی مسئولان حذف صفرها را در جهت رفع مشکلات اقتصادی موثر می دانند، اما تلقی کارشناسان و فعالان اقتصادی این است که این اقدام تاثیری در بهبود این مشکلات نخواهد داشت. «فرصت امروز» در این گزارش حذف سه صفر از پول ملی را بررسی کرده است.
***
فریدون فرقانی:
حذف شدن 3 صفر تأثیری در بهبود مشکلات ندارد
فریدون فرقانی، رئیس اتاق بازرگانی شیراز معتقد است هنوز برای صنعتگران این موضوع مشخص نیست که اثرات مثبت یا تبعات منفی حذف سه صفر از پول ملی چه خواهد بود و به اندازه ای مشکلات دیگر وجود دارد که شاید حذف شدن سه صفر از پول ملی تأثیری در بهبود این مشکلات نداشته باشد.
حذف سه صفر از پول ملی را دارای چه تأثیراتی بر اقتصاد کشور و رفع مشکلات اقتصادی ارزیابی می کنید؟
واقعیت این است که نمی دانم حذف صفرها تأثیری در وضعیت رونق اقتصادی خواهد داشت یا هنوز برای صنعتگران این موضوع مشخص نیست که اثرات مثبت یا تبعات منفی این موضوع چه خواهد بود و در مورد این موضوع اطلاع رسانی نشده است و باید کارشناسان خبره در مورد اثرات منفی و مثبت آن اطلاعاتی را ارائه بدهند.
در همین حال ما در کشورمان به اندازه ای مشکلات دیگر داریم که شاید حذف شدن یا نشدن سه صفر از پول ملی تأثیری در بهبود این مشکلات نداشته باشد. به عبارت دیگر برای یک فعال اقتصادی که مشکلات بسیار زیادی در عرصه تولید دارد، هنوز مشخص نیست حذف شدن سه صفر از پول ملی چه تأثیری در رفع مشکلات و چالش های او خواهد داشت.
برخی معتقدند از آنجا که در سال های اخیر تولید ملی، ضعیف و در مقابل واردات قوی شده است و همچنان از آنجا که اتکا به درآمدهای نفتی داریم، نمی توانیم حذف سه صفر را انجام دهیم و باید ابتدا این مسائل را حل کنیم و سپس به مسئله حذف صفرها بپردازیم. نظر شما در این رابطه چیست؟
من هم همین اعتقاد را دارم. این موضوع که در مسائل کلان اقتصادی و به ویژه در زمینه تولیدات صنعتی مشکلات بسیار زیادی داریم، به این دلیل است که هنوز تعریف درستی برای اقتصاد کشورمان نداریم و مشخص نیست استراتژی کلی اقتصادی کشورمان در چه محوری است که بتوانیم بگوییم این موضوع می تواند مؤثر واقع شود یا خیر. بنابراین به نظر می رسد موضوع حذف سه صفر از اهمیت چندانی برخوردار نیست و ما به جای اینکه اصل را حل کنیم، آمده ایم و به فرعیات پرداخته ایم.
بنابراین شما معتقدید حذف سه صفر نمی تواند تأثیر چندانی بر زندگی مردم و فعالیت های بخش خصوصی داشته باشد؟
بله، این موضوع در اولویت نیست، در حال حاضر اولویت اصلی این است که رونق اقتصادی ایجاد شود.
ارزیابی برخی این است که شاید حذف سه صفر منجر به کاهش میزان تورم شود و شاید از این جهت موافق این موضوع هستند؟
شاید حذف صفرها اثر روانی بسیار کمی داشته باشد اما تعیین کننده نخواهد بود، زیرا مشکلات جدی تر دیگری در جاهای دیگر وجود دارد که باید حل شود.
***
رسول رنجبران:
حذف 3 صفر بدون تقویت تولید امکان ندارد
رسول رنجبران، عضو هیأت نمایندگان اتاق بازرگانی اصفهان معتقد است تا زمانی که تقویت پول ملی انجام نگیرد، حذف سه صفر مشکلی از اقتصاد حل نمی کند و تنها راه آن هم تقویت تولید ملی است.
به نظر شما برای حذف سه صفر از پول ملی نیاز به چه زیرساخت هایی است و باید برای آن چه شرایطی مهیا شود؟
تا زمانی که تقویت پول ملی انجام نگیرد، حذف سه صفر مشکلی از اقتصاد حل نمی کند. ما در ابتدا باید پول ملی و ریال را تقویت کنیم و تنها راه آن هم تقویت تولید ملی است. تا زمانی که تولید ملی تقویت نشود و متکی به منابع و تولید ملی نشویم، پول ملی هم تقویت نخواهد شد و این نسخــه ای است که در کشورهایی جواب داده که همزمان با طرح های جامع اقتصادی تلاش کردند بنیه اقتصادی و در رأس آن تولید ملی را هم تقویت کنند.
ما هم اگر بتوانیم این کار را انجام دهیم، قطعاً در یک فرصت مناسب می توانیم حذف سه صفر از پول ملی را داشته باشیم و در غیر این صورت نه تنها مشکلی را حل نمی کند بلکه بسیاری از منابع هم به این کار اختصاص پیدا می کند و از بین می رود.
بنابراین به زعم شما، ما هنوز زمینه و زیرساخت های لازم را برای حذف سه صفر از پول ملی نداریم؟
خیر، نداریم. ما کشوری هستیم که شدیدا وابسته به درآمدهای نفتی هستیم و متأسفانه تولیدات ملی هم اکثرا صادرات محور نیستند. با توجه به شرایطی هم که در چهار سال به خاطر تحریم ها حاکم بود، یک انقطاع و فاصله ای بین اقتصاد ملی و اقتصاد بین المللی اتفاق افتاد که ضربه زیادی به ما زد و تا این گسستگی از بین برود، زمان زیادی می برد.
حذف سه صفر از پول ملی چه تبعات منفی دارد و چه آثار مثبتی را می توان برای آن برشمرد؟
این اتفاق خوبی است، اما همان طور که اشاره کردم زمانی می تواند آثار مثبتی داشته باشد که تولید ملی تقویت شده و تولید ملی پشتوانه پول ملی باشد و پول ملی در مقایسه با ارزهای دنیا بتواند رقابت کند. در حال حاضر پول ملی ما بسیار ضعیف است و اگر تقویت شود و پس از آن حذف سه صفر اتفاق بیفتد، می تواند تسهیل کننده و تسریع کننده مبادلات تجاری ما باشد.
حذف سه صفر چه تأثیری بر زندگی مردم و فعالیت های بخش خصوصی می گذارد؟
همان طور که اشاره کردم اگر تقویت تولید ملی و پول ملی اتفاق نیفتد یک سری هزینه ها برای حذف این سه صفر باید از جیب مردم وبیت المال پرداخت شود. بنابراین خیلی مسائل باید تغییر کند و همه اینها هزینه می برد و این هزینه ها را هم باید مردم پرداخت کنند.
***
سیدرضی حاجی آقا میری:
لازمه حذف 3صفر رشد اقتصادی است
سیدرضی حاجی آقا میری، رئیس کمیسیون صادرات اتاق بازرگانی ایران معتقد است اگر کشور ثبات اقتصادی پیدا کند و به سمت رشد اقتصادی برود، حذف سه صفر از پول ملی دارای منطق خواهد بود اما اگر این اتفاقات رخ ندهد، نمی توانیم امیدوار باشیم که حذف سه صفر از پول ملی منجر به حل مشکلات شود.
برخی معتقدند که ما زمینه و زیرساخت لازم را برای حذف سه صفر از پول ملی نداریم. اصولا چه زیرساخت هایی برای این اقدام لازم است؟
در کشور ترکیه که این اتفاق افتاد، تورم لجام گسیخته ای داشت و زمانی که خواستند حذف سه صفر را از پول ملی انجام دهند، در وهله اول بر کاهش نرخ تورم تمرکز کردند و این کار را به خوبی انجام دادند.
البته کاهش نرخ تورم باید در شرایطی اتفاق بیفتد که تاکتیکی که به کار می برند و استراتژی ای که در نظر می گیرند، در نهایت منجر به ثبات تورم کاهش داده شده، بشود و نه اینکه تورم را کاهش دهند اما به جهات دیگری تورم دوباره شروع به رشد کند. اگر برنامه طوری باشد که دولت بتواند تورم را کم کند و تورم ثابت بماند یا رشد بسیار کندی داشته باشد و شکوفایی اقتصادی را هم به همراه بیاورد، می تواند سه صفر را از پول ملی حذف کند.
بنابراین شما معتقدید در صورتی که ثبات و شکوفایی اقتصادی وجود داشته باشد، حذف سه صفر قابل دفاع خواهد بود؟
بله، اگر این زیرساخت درست شود و به این شکل دربیاید که کشور ثبات اقتصادی پیدا کند و به سمت رشد اقتصادی برود، حذف سه صفر دارای منطق خواهد بود اما اگر این اتفاقات رخ ندهد و به یک باره از رکود دربیاییم و به دنبال آن تورم که اکنون تک رقمی شده است، به صورت تصاعدی افزایش پیدا کند، همچنین نرخ ارز به همین شکل باشد و قیمت ارز پایین نگه داشته شود و به صورت تصنعی، شکل ظاهری به اقتصاد بدهیم، طبیعتا با حذف سه صفر مشکلات ما حل نمی شود.
به حذف سه صفر در ترکیه اشاره کردید. دلیل موفقیت کشوری مانند ترکیه را در حذف سه صفر از پول ملی در چه می دانید؟
اگر بخواهیم مقایسه کنیم ترکیه نفت ندارد و روی صنعت و صادرات و گردشگری تمرکز کرد و همه اینها عواملی بودند که ترکیه را از آن وضعیت اقتصادی فلج بیرون آورده و به وضعیت فعلی درآورد. اما متاسفانه ما سیاست اقتصادی مان همچنان بر نفت متکی و تک محصولی است و دولت به صورت تصنعی نرخ ارز را پایین نگه داشته و هنوز ارز تک نرخی نشده است و گردشگری جایگاه خود را در کشورمان ندارد و فکر هم نمی کنم گردشگری کشور ما بتواند شرایط بهتری را پیدا کند. اینها تفاوت هایی است که وجود دارد و این تفاوت ها موجب می شود که نتوانیم امیدوار باشیم که حذف سه صفر فایده ای داشته باشد.
برخی معتقدند تا زمانی که تولید ملی دارای ضعف ها و مشکلات اساسی است، حذف سه صفر از پول ملی امکان پذیر نیست و اگر هم انجام شود، تبعات منفی آن بیشتر از آثار مثبت آن خواهد بود. نظر شما در این رابطه چیست؟
زمانی که می گوییم رشد اقتصادی منطقی نداریم و در کشورمان سرمایه گذاری خارجی انجام نمی شود، همگی به این معناست که تولید داخلی خوبی داریم و بیشتر واردات داریم و زمانی که به این بیماری ها مبتلا هستیم، نمی توانیم به ثبات اقتصادی فکر کنیم. بنابراین این استدلال کارشناسان کاملا درست است.