تاکنون به این فکر کرده اید که نخستین شکلات های صنعتی در چه سالی در ایران ساخته شدند؟ اولین اسمارتیز ایرانی محصول کدام کارخانه بود؟ یا چه کسی به فکر تولید بستنی زمستانی افتاد؟ درباره تولید آبمیوه های صنعتی چطور؟ پاسخ همه این سوال ها به یک نفر ختم می شود و او کسی نیست جز حسین عالیزاد، کارآفرینی که در صنایع غذایی کشور نقشی مهم داشت و بسیاری از اولین ها به او باز می گردد.
حسین عالیزاد در سال 1304 در تبریز و در یک خانواده بازاری به دنیا آمد، پدرش یکی از تجار به نام شهر بود. او که دو برادر و یک خواهر داشت از کودکی به خاطر شغل پدرش به بازار رفت تا علاوه بر کمک به پدر با زیر و بم کار نیز آشنا شود. البته او در کنار یادگیری فوت و فن کار تجارت در مدرسه تحصیل می کرد؛ پدرش علاوه براین که دوست داشت حسین در تجارت پیشرفت کند و از همان کودکی با کار خو بگیرد، اهمیت بسیاری هم به درس می داد؛ یادگیری خواندن و نوشتن می توانست به حسین برای اداره کار حجره پدر در بازار و تجارت کمک بسیاری کند؛ بنابراین در دوران کودکی برای او یادگیری اداره کسب و کار خانوادگی و درس توامان پیشرفت تا جایی که خیلی از روزها با اتمام مدرسه به بازار و حجره پدرش می رفت؛ حسین عالیزاده در آن دوران اگرچه مانند هم سن و سال هایش شور کودکی را تجربه نکردند، اما برای روزها و سال های آینده و تبدیل شدن به یکی از کارآفرینان بزرگ کشور آماده شد و یکی از مهم ترین گام در این جهت را در 16 سالگی برداشت زمانی که تصمیم گرفت کار و کاسبی خود را راه بیندازد و از تجارتخانه و حجره پدرش جدا شود. او به پدرش قول داد که روزی تاجر بزرگی خواهد شد؛ استقلال اگرچه برای حسین سخت بود اما تجربه های بسیاری را برایش به ارمغان آورد که بسیاری از آن ها زیربنایی برای ساختن سال های بعدی زندگی اش شد.
حسین عالیزاد به تهران آمد و اگرچه برادر بزرگش در بازار فرش فروش ها مغازه داشت ولی تصمیم گرفت استقلالش را حفظ کند. او برای پیدا کردن کاری مناسب ترجیح داد چند روزی خوب در بازار بچرخد تا بتواند باتوجه به آموخته هایش در نزد پدر در تبریز و توانایی هایش یک شغل را انتخاب کند؛ در این بین شغلی که خیلی نظر او را جلب کرد تامین اجناس قنادی ها بود، شغلی که تاحدودی به آن آشنایی داشت، اما نکته مهم پیش از شروع کار برای حسین شناسایی مشتریان، عمده فروشان و کاسب های سرشناس بازار بود.
او می خواست با برنامه ریزی کارش را پیش ببرد و در اولین قدم برای این که حجم کار را محک بزند تصمیم گرفت با پول کمی که در دست داشت مقداری بادام بخرد و با بسته بندی آن ها در وزن های مختلف و سپردنشان نزد قنادی ها برای فروش، خود را به قنادی ها معرفی کند و با آن ها آشنا شود و در کنار این ها مهم تر از همه بتواند با آن ها ارتباط برقرار کند و اعتمادشان را به دست آورد و البته در این بین بازار را نیز بسنجد.آن روز صبح خیلی زود و پر انرژی برای حسین عالیزاد شروع شد، به قنادی های زیادی که پیش از آن شناسایی کرده بود سر زد و در نهایت نیز تا پیش از ظهر تمام بسته های بادام را فروخته و یک تجربه موفق به دست آورد که انرژی و امید بسیاری به او داد و باعث شد تا در کارش مصمم تر شود.حسین عالیزاد نام شرکتش را براساس نام خانوادگی بازرگانی عالیزاد گذاشت و ابتدا یک اتاق و بعد اتاق دیگری اجاره کرد و با استخدام یک نفر تجارتش را قوی شروع کرد و هر روز هم بر حجم سفارشاتی که از سوی قنادی ها می گرفت افزوده و خیلی زود به چهره شناخته شده در بازار فروش لوازم و مواد اولیه قنادی تبدیل شد؛ شعار و منش اصلی او در کار توجه به کیفیت کالاهایی بود که مشتریانش می داد. اما در این بین او با چالش مهمی هم رو به رو بود و آن تامین دستگاه های بزرگ پخت و پز شیرینی، انواع فرها و... بود که قنادی ها به او سفارش می دادند اما چون بیشترشان خارجی بودند، وارداتشان با مشکل مواجه می شد یا خیلی سخت امکان پذیر بود و باعث می شد، حسین عالیزاد در مقابل این سفارشان دست بسته باشد و خیلی وقت ها نه بگوید؛ موضوعی که برای این تاجر کمالگرا سخت بود. او برای حل این مشکل به فکر راه چاره ای افتاد و در این بین به ذهنش رسید که برای ساده کردن کار درنمایشگاه های صنایع غذایی و شیرینی شرکت کند و بتواند با ارتباط گرفتن با شرکت ها و حتی گرفتن نمایندگی هایشان در ایران چالش را از بین ببرد؛ اتفاقی که چندی بعد افتاد و او نماینده چند شرکت خارجی در ایران شد و با این کار حسین عالیزاد به نوعی به یکی از بزرگ ترین تامین کننده های مواد اولیه و ماشین آلات قنادی ها در کشور تبدیل شد. اما در کنار تامین تجهیزات قنادی ها حضور در نمایشگاه های خارجی و بین المللی چشم انداز روشنی را پیش روی عالیزاد باز کرد و او را به فکر این انداخت که خود دست به کار شود و کارخانه ای برای تولید شیرینی و شکلات های صنعتی احداث کند؛ تحولی که در دهه 40 برای او سال های اوج را ساخت. اگرچه که سرمایه چندانی نداشت اما مصمم بود که کار را از نقطه ای شروع کند؛ ابتدا زمینی بین کرج و تهران خریداری کرد و بعد کم، کم برای خرید و نصب دستگاه ها و ماشین آلات اقدام کرد تا این که کارخانه شکومارس ( بعد از انقلاب به شکوپارس تغییر نام داد» رسما در سال 1339 افتتاح شد. کارخانه ای که نخستین کارخانه ساخت شکلات در ایران محسوب می شود و از این جهت باید حسین عالیزاد را « پدر صنعت شکلات سازی مدرن» در ایران دانست، در آن زمان معمولا شکلات ها از خارج وارد کشور می شدند و یا اینکه در کارگاه ها و قنادی ها به صورت دستی و معمولا توسط اقلیت های ارمنی ساکن کشور درست می شدند. یوسف کلاهی دوست دیرین عالیزاد که در آن دوران با او کار می کرد، در کتاب « کارآفرینی به شیوه حسین عالیزاد» آن دوران را این گونه تعریف می کند:« تقریبا همیشه مشکل بی پولی داشتیم، زمانی که این موضوع را با حسین در میان می گذاشتم، با یک جمله آرامم می کرد. آرامش و صبر بزرگترین ویژگی او بود. دست پربرکتی داشت و به هر کاری دست می زد حتما در آن موفق می شد. از معامله کردن نمی ترسید و خرید های بزرگ را به امید فروش انجام می داد و اصلا نگران پرداخت آن نبود. فردی خوش اخلاق و محترم بود. احترام همه را نگه می داشت و برای همه حرمت قائل بود. همین ویژگی ها موجب موفقیت او می شد و روز به روز محصولاتش در بین مردم رواج پیدا کرد و مورد استقبال واقع شد.»
کارخانه شکومارس برای اولین بار محصولاتی همچون اسمارتیز و بستنی زمستانی را در کشور تولید کرد که به شدت مورد استقبال قرار گرفت. در این بین یکی از ویژگی ها مهم حسین عالیزاد نگاه باز او به توسعه در کشور بود؛ او هیچگاه به انحصار فکر نمی کرد و معتقد بود باید کاری کند که صنعت شکلات سازی در کشور توسعه پیدا کند و نه این که تنها او در میدان باشد و رشد کند؛ به همین جهت حسین عالیزاد به همکارانش مشاوره های بسیاری می داد و مثلا در شکل گیری و راه اندازی کارخانه آناتا به علی سالک نجات کمک کرد. با پیروزی انقلاب در سال 1357 کارخانه شکومارس در فهرست مصادره های دولتی قرار گرفت و حسین عالیزاد مجبور به واگذاری این کارخانه به دولت شد، اما روحیه خستگی ناپذیرش باعث شد که به فکر راه اندازی کارخانه ای جدید باشد و باردیگر از صفر شروع کند و نشان دهد که او صنعتگری است توانمند که روی پاهای خودش ایستاده و رشد کرده است. او که سال ها به خارج از کشور رفت و آمد داشت و در نمایشگاه های متعدد شیرینی و شکلات و مواد غذایی شرکت کرده بود، ایده ای جدید در سر داشت و آن تولید آب میوه صنعتی در کشور بود؛ در این بین و در اولین گام با شرکتی دانمارکی که کنستانتره پرتقال تولید می کرد قرار داد بست و نمایندگی آن شرکت را گرفت و بعد زمین جدیدی در شهرک صنعتی کاوه خریداری کرد تا کار را از ابتدا شروع کند؛ البته او این بار نیز سرمایه چندانی نداشت و تقریبا بخش مهمی از دارایی اش را به دولت داده بود اما تجربه راه اندازی شرکت شکومارس دراوایل دهه 40 به او یاد داده بود که او می تواند. حسن عالیزاد شرکت جدیدش را در سال 1357 تحت عنوان عالیفرد تاسیس و بعد نخستین کارخانه تولید آبمیوه و کنستانتره را در کشور راه اندازی کرد. نخستین محصولات این کارخانه با نام های « سن کوئیک» و « سن تاپ» وارد بازار شد ولی بعد به دلیل خارجی بودن و تذکر وزارت ارشاد مجبور به تغییر آن شدند؛ نام انتخابی جدید آن ها « سن ایچ» بود که خیلی زود توانست جای خود را در بازار باز کند و مورد توجه قرار گیرد. نکته مهم در این بین برای حسن عالیزاد کیفیت محصولاتش بود، موضوعی که از جوانی و زمان کار را بازار و تجارتخانه اش آموخته بود، او می دانست برای جذب مشتری کیفیت حرف اول را می زند. از نوع آوری های مهم حسین علیزاد در صنعت آبمیوه می توان به استفاده بسته بندی های ویژه تتراپک و کامبی بلاک در کشور اشاره کرد که در کارخانجات او برای ماندگاری بیشتر آبمیوه و شربت ها مورد استفاده قرار گرفت.
با رونق گرفتن کار کارخانه عالیفرد یا همان سن ایچ، حسین عالیزاد به فکر توسعه کار و تولید محصولات جدید افتاد؛ او در سال 1369 یعنی 12 سال بعد از راه اندازی شرکت عالیفرد در نزدیکی هشتگرد ( بین کرج و قزوین) شرکت شیوا و شیبا را راه اندازی و مسئولیت مدیریت آن را به پسرش فردین ( رئیس کنونی هیات مدیره مجموعه شرکت ها و کارخانجات عالیفرد) واگذار کرد؛ کسی که همچون او خاک صنعت را خورده و در کنارش با زیر و بم کار آشنا شده بود. فردین عالیزاد توانست این مجموعه را که در سال 1372 افتتاح شد با تولید محصولات متنوع از جمله پاستیل های شیبابا، پودر ژله، دسر و.. به یکی از مجموعه های موفق صنایع غذایی در کشور تبدیل کند. سال 91 مدیر عامل شرکت تولیدی شیوا در بازدید استاندار البرز از این مجموعه گفته بود که سهم آن ها از تولید انواع محصولات پاستیل در کشور بالای 70 درصد و ظرفیت تولیدشان با حدود 60 نوع محصول سالانه 7 هزار تن است. علاوه براین ها، این مجموعه درسال 1374 برای توزیع بهتر محصولات خود ( عالیفرد و شیوا و...) اقدام به راه اندازی یک شرکت توزیع با عنوان «سایه سمن» کرد، که هم اکنون در بسیاری از نقاط کشور شعبه دارد و محصولات شرکت های این مجموعه را در سطح کشور توزیع می کند.
در گذشت حسین عالیزاد
حسین عالیزاد به عنوان موسس شرکت های صنعتی سن ایچ، شیوا و شیبابا و کسی که نخستین کارخانه شکلات سازی صنعتی را در ایران راه اندازی کرد آبان سال 1384 در 80 سالگی درگذشت، او باوجود کهولت سن و بیماری در سال های پایانی عمر هم و باتوجه به علاقه اش ه کارخانجات و شرکت ها سر می زد. البته در طول 10 سال گذشته فردین عالیزاد فرزند حسین عالیزاد تلاش کرده است تا همچون پدر مجموعه را اداره کند و همیشه به گفته خودش در گفت و گویی که با سایت فودنا داشت، « تولید محصولات با کیفیت را در اولویت قرار دهد»؛ فردین عالیزاد توسعه کارخانجات عالیفرد را همیشه مورد توجه قرار داده و محصولات این شرکت درحال حاضر به کشورهای مختلفی صادر می شود. درکنار توسعه کار، تربیت نیروی انسانی نیز یکی از اهداف این مجموعه است و از همین رو مرکز آموزش عالی صنعت غذایی عالیزاد در هشتگرد ( زیر نظر دانشگاه علمی و کاربردی) راه اندازی شده و هم اکنون حدود 400 دانشجو در آن تحصیل می کنند. این مجموعه صنعتی در کنار تولید محصولات غذایی نمایندگی پخش محصولات نستله وردبولرا هم برعهده دارد. در سال 1391 فردین عالیزاد به دلیل تلاش ها و موفقیت های بسیار به عنوان شخصیت سال صنایع غذایی ایران معرفی شد.
منبع: آیندنگر