علی درویش‌زاده امروز در برنامه همایش 2 روزه «علل و راهکارهای مقابله با بحران کمی و کیفی آب کشور» به ارائه سخنرانی با عنوان آلودگی آبهای زیرزمینی پرداخت و گفت: عوارض خشکسالی، کاهش نزولات و کمبود آب رودخانه‌ها و پشت سدها است.
عضو هیأت علمی دانشگاه تهران و عضو پیوسته فرهنگستان علوم افزود: ترس همه ما از مسائل مربوط به آب و کم آبی‌ها این است که اگر روزی پشت سدها آب نباشد صنایع ما در اصفهان از جمله کارخانه فولاد و یا ذوب‌آهن آب مورد نیازشان از کجا تأمین شود.
عضو پیوسته فرهنگستان علوم افزود: همچنین اگر آب نباشد صنایع پتروشیمی و کشاورزی ما چگونه آب مورد نیاز خود را تامین کنند؟
درویش‌زاده به هجوم ریزگردها، خشک‌زدن آب تالاب‌ها و دریاچه‌ها اشاره کرد و گفت: این مسائل هم از پایین آمدن سطح آبهای زیرزمینی حاصل می‌شود که در نهایت منجر به قحطی و مهاجرت ساکنان یک منطقه به سایر نقاط می‌شود.
عضو هیأت علمی دانشگاه تهران بیان داشت: سربیشه در جنوب خراسان جنوبی حدود 900 نفر جمعیت داشت که اخیراً جمعیت آن به حدود 15 نفر رسیده و به علت قحطی و خشکسالی ساکنان آن به مناطق دیگر کوچ کردند.
وی با بیان اینکه 4 درصد از منابع آب دنیا را آبهای زیرزمینی تشکیل می‌دهد، گفت: این در حالی است که 50 درصد جمعیت دنیا از لحاظ شرب به آبهای زیرزمینی وابسته است.
عضو پیوسته فرهنگستان علوم بیان داشت: از کل آبهای کره زمین 97.5 درصد آب شور است و تنها 2.5 درصد آب‌ها شیرین است.
درویش‌زاده بیان داشت: مهمترین منبع تامین آب شیرین در کشورهایی مثل ایران منابع آب زیرزمینی است.
وی به استفاده از آبهای زیرزمینی اشاره کرد و گفت: آب زیرزمینی یک مخزن طبیعی آب محسوب می‌شود که نیاز به سرمایه‌گذاری ندارد ضمن اینکه گستره عظیم و تقریباً نامحدودی دارد و ظرفیت آن هم بسیار بالا است.
عضو پیوسته فرهنگستان علوم تصریح کرد: تبخیر در آبهای زیرزمینی صورت نمی‌گیرد و یا بسیار کم است و همچنین فرایند پالایش در آن انجام شده و آسیب‌پذیری کمتری نسبت به آلودگی دارد.
درویش‌زاده افزود: همچنین در سال‌های خشک امکان بهره‌گیری از آن به جای منابع آبهای سطحی فراهم است.
عضو هیأت علمی دانشگاه تهران در ادامه به معایب استفاده از آبهای زیرزمینی به عنوان منبع آب پرداخت و گفت: حرکت جریان درون آن کند است و امکان برداشت غیرمجاز در آن بیشتر و بنابراین حفاظت از منابع آن مشکل‌تر است.
وی بیان داشت: برداشت آب از آبهای زیرزمینی عمدتاً از طریق پمپاژ و با صرف انرژی صورت می‌گیرد که این مورد هم از معایب استفاده از آبهای زیرزمینی است.
وی در ادامه به انواع آلاینده‌های آبهای زیرزمینی اشاره کرد و گفت: آلاینده‌های آبهای زیرزمینی طبیعی و انسانی است که خشک‌شدن دریاچه‌ها، آبهای آهکی، فلزات سنگین و آلودگی زمین به وسیله باد جزء آلاینده‌های طبیعی محسوب می‌شود.
وی تصریح کرد: سطح دریاچه قم که اکنون به کویر تبدیل شده بر اثر خشک شدن دریاچه‌ها به عنوان یک آلاینده طبیعی آب زیر زمینی صورت گرفته است.
عضو هیات علمی دانشگاه تهران همچنین به کودهای شیمیایی و سموم دفع آفات اشاره کرد و گفت: این 2 مورد جزء آلاینده‌های انسانی است.
وی بیان داشت: در حال حاضر با افزایش جمعیت دنیا برای تأمین غذای مورد نیاز این جمعیت مصرف کودها برای تولید بیشتر در واحد سطح افزایش یافته است.
درویش‌زاده گفت: این مواد سمی در نهایت وارد سفره‌های آب زیرزمینی شده و از این طریق وارد چرخه حیات می‌شود.
عضو هیأت علمی دانشگاه تهران با اشاره به اینکه در حال حاضر سالانه 4.4 میلیون تن کود شیمیایی در کشور مصرف می‌شود، گفت: در مقایسه با رقم 2.2 میلیون تنی در سال 1375 افزایش حدود 100 درصدی را نشان می‌دهد.
عضو پیوسته فرهنگستان علوم تصریح کرد: به عنوان نمونه کود اوره به علت ارزان بودن زیاد مصرف می‌شود که این ماده در آب حل و به صورت نیترات در محصولاتی مانند پیاز و سیب‌زمینی تجمع می‌یابد و به سرطان تبدیل می‌شود.
درویش‌زاده تصریح کرد: غلظت نیترات در آبهای زیرزمینی در مناطق کشاورزی، صنعت و شهری استان اصفهان از حد استاندارد 10 میلی‌گرم در لیتر زیادتر است و مردم شهر بروجرد از آب چاهی استفاده می‌کنند که نیترات بالا دارد که مسلماً در سایر مناطق کشور وضع به همین ترتیب است.
وی در ادامه اظهارداشت: فاضلاب‌های خانگی، فاضلاب‌های صنعتی، زباله‌های خانگی، آلودگی خاک، آلاینده‌های نفتی و مالچ پاشی جزء آلاینده‌های انسانی است.
درویش‌زاده به راه چاره برای جلوگیری از آلودگی آبهای زیرزمینی اشاره کرد و گفت: تغذیه مصنوعی، مسدود کردن ورودی محلول‌های آلوده کننده و تخلیه تدریجی مواد آلاینده، فرهنگ‌سازی و تصویب قوانین سخت‌گیرنده از جمله این راهکارها است.
وی بیان داشت: متأسفانه در کشور کسانی وجود دارند که قوانین سختگیرانه را دور می‌زنند./ فارس