مسئولیت اجتماعی، مجموعه وظایف و تعهداتی است که یک سازمان می باید در جهت حفظ و مراقبت و کمک به جامعه‌ای که در آن فعالیت می‌کند بر عهده بگیرد. مسئولیت اجتماعی به معنی رفتار مسئولانه اجتماعی بر حسب رعایت مسائل اخلاقی است. در ایران نیز مسئولیت اجتماعی شرکتها سابقه یکصد ساله دارد اما مهمترین دوران ورود شرکت ها و صاحبان صنایع به این حوزه از ابتدای دهه چهل و ورود صنایع نوین به ایران بود. این پدیده بعد از انقلاب نیز برای برخی شرکتها در قالب مفاهیمی چون وقف و وام های قرض الحسنه و ... نمود یافته و بیشتر فعالیت آنها در امور خیریه بوده است.
وقف درایران سابقه دور و درازی دارد و در تاریخ کشور ما سنتی است که دودسته بیشتر به آن تمایل داشتند یکی افرادی که به دلیل عدم امنیت ، زمانی که حکومتی از یک سلسله به سلسله دیگر واگذار می شد نزدیکان سلسله قبلی اموال خود را برای اینکه از دست حاکمان جدید درامان بماند وقف امور خیریه می کردند اما دسته دوم بر اساس اعتقاد و نیتی مذهبی، بخشی یا تمامی اموال خود را وقف می کردند البته میل به جاودانگی یکی از دلایل روانشناختی وقف است که بحث در مورد آن در این مقال نمی گنجد.
صاحبان سرمایه و صنعت در ایران بعد از دهه چهل در عین حالی که موضوع وقف را فراموش نکردند اما در سایر زمینه های مسئولت اجتماعی ورود پیدا کردند به طور مثال حاج محمد تقی برخوردار پدر صنعت خانگی مدرن در ایران علاوه بر ساخت مسجد در یزد و وقف بناهای مذهبی تعدادی از کارکنان و فرزندان کارکنان شرکت پارس الکتریک را به عنوان بورسیه تحصیلی به خارج می فرستاد و هزینه تحصیل آنان را می داد. یا زنده یاد محمد رحیم ایروانی مالک کفش ملی نیز هزینه تحصیل افراد زیادی را برعهده داشت و برادران خیامی و خانواده صنعتی زاده پرورشگاه هایی برای کودکان بی سرپرست ایجاد کرده بودند.
مسئولیت اجتماعی سرمایه داران و کارآفرینان درغرب بیشتر به صورت بنیاد های فرهنگی و یا اجتماعی نمود پیدا می کند. بنیاد دیل کارنگی یا ورود صاحب مایکروسافت به حوزه امور اجتماعی از این دستند.اگرچه در ایران علاقمندان و دست اندرکاران این حوزه هنوز نتوانسته اند از حالت سنتی خارج شوند اما در سال های گذشته نشانه ای خوبی را شاهد بودیم که در صورت تقویت آن می توان به آینده امیدوار بود. خرید خانه استاد شهریار و تبدیل آن به موزه توسط یک صاحب سرمایه در شهر تبریز از آن جمله است.
بیشترکارشناسان اقتصادی شهرهمدان را اصلی ترین مرکز سرمایه های راکد کشور می دانند اما راهکار قابل قبولی در زمینه ورود این سرمایه ها به بازار تولید ارائه نکرده اند اگر چه تنگ نظری برخی مدیران ارشد استان در گذشته را عامل اصلی آن می دانند. به همین دلیل استان همدان در زمینه برندهای موفق دست خالی است و کارخانه های که توانسته باشند راهی در بازار جهانی پیدا کنند و به یک نشان و کالای مصرفی همه گیر تبدیل شده باشند بسیار اندک است و تعداشان به انگشتان یک دست هم نمی رسد.
در چنین وضعیتی سخن از مسئولیت های اجتماعی صاحبان سرمایه و کارآفرینان به معنای آنچه در غرب و یا حتی استان های صنعتی کشور وجود دارد جایگاهی نمی تواند داشته باشد. اما گاهی تک چراغی روشن می شود تا نام صنعت این استان را زنده نگه دارد. شرکت تولیدی سحر همدان از آن جمله است. مدیران این شرکت که به تولید صنایع غذایی شهره است تلاش دارند در زمینه های اجتماعی و فرهنگی نیز ورود داشته باشند.
مدیران این شرکت در نوروز سال 1395 اقدام به مشارکت در تولید کتاب، یکی ازاصلی ترین و ضروری ترین کالاهای فرهنگی کرده بودند. می توان گفت این اولین بار است که یک شرکت تولیدی درهمدان در حوزه فرهنگ و تولید کار فرهنگی گام بر می دارد که باید به آن را به فال نیک گرفت.
اگر چه عملکرد شرکت سحر در این زمینه قابل تحسین است اما این شرکت می تواند برای برنامه ها و سال های آینده به صورت بومی تر عمل کند. به طور مثال مشارکت در تولید و انتشار کتاب های بزرگان استان همدان مانند دکتر پرویز اذکایی می تواند اعتبار مضاعفی را برای این شرکت به ارمغان بیاورد و یا خرید خانه های تاریخی و تبدیل آن به فرهنگسرا به نام خریدار نه تنها بزرگترین تبلیغ است بلکه برابر با مبلغ خرید می تواند مشمول معافیت مالیاتی شود.
خلاقیت در تبلیغ، الگو های بومی در کارآفرینی، کمک به استاندارد سازی و بومی سازی سبک زندگی تنها از کارآفرینان اخلاق گرا بر می آید. مدیرانی که نامشان با رفتارهای نیکو کارانه در تاریخ می ماند.