رهبر معظم انقلاب امسال را به عنوان سال اقتصاد مقاومتی اقدام و عمل نامگذاری کردند. مسلماً استانهای کشور دارای ظرفیتهای فراوان و متعدد اقتصادی به‌خصوص در عرصه کشاورزی به‌منظور زمینه تحقق این شعار هستند و از این رو جای آن دارد به ظرفیتها و فرصتهای اقتصادی استانها به‌خصوص در عرصه کشاورزی به‌نحو مطلوبی رسیدگی شود، از جمله این مناطق، استان خوزستان است که بنابه گفته امام جمعه خرمشهر، بر اساس مطالعات کشورهای خارجی این استان توان تغذیه 350 میلیون نفر را داراست.
در قسمت دوم از گفتگوی خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم با حجت الاسلام و المسلمین سیدعبدالنبی موسوی‌فر امام جمعه خرمشهر، وی به راهکارها و راهبردهای مختلفی جهت احیای این ظرفیت مهم اشاره کرد. وی با اشاره به لزوم برنامه ریزی صحیح و اصولی توسط دولت برای احیای کشاورزی خوزستان، ترویج فرهنگ کشاورزی بین جوانان، تأمین نیازهای اساسی کشاورزان و رفع موانع کشاورزی و تأمین آب مورد نیاز کشاورزان را از دیگر راههای رواج کشاورزی در استان خوزستان برشمرد. بخش دوم گفتگو با امام جمعه خرمشهر به‌شرح زیر است.
تسنیم: به ظرفیتهای عظیم کشاورزی استان خوزستان و خرمشهر اشاره کردید. برای استفاده از این ظرفیتهای عظیم کشاورزی، چه راهکارها و تدابیری می‌توان داشت؟
برای استفاده از ظرفیتهای عظیم اقتصادی که در سراسر کشور وجود دارد و تحقق اقتصاد مقاومتی، دولت باید برنامه ریزی دقیق و صحیح داشته باشد. برخی کشورها 10 سال برنامه ریزی و مطالعات می‌کنند و یک روز کار می‌کنند ولی متأسفانه در کشور ما به‌عکس است، مطالعات دقیق صورت نمی‌پذیرد.
تسنیم: برای بهره برداری مناسب و استفاده حداکثری از ظرفیتهای کشاورزی استان خوزستان باید به چه مواردی توجه کرد و مسئولین باید چه مسائلی را سرلوحه کار قرار دهند؟
اگر بخواهیم از ظرفیتهای کشاورزی استان خوزستان استفاده کنیم باید چند کار را در سرلوحه کارها قرار داد؛ اولین اقدامی که باید در این زمینه صورت گیرد باید به‌نحوی بستر و زمینه کار کشاورزی به وجود آورد که کشاورز دیگر دغدغه‌ای به‌جز کار کشاورزی نداشته باشد، ولی با کمال تأسف باید گفت که در استان خوزستان کشاورز وقتی پای کار می‌آید آب به‌سختی تحت اختیارش قرار داده می‌شود و از طرف دیگر بانکها هم همراهی نمی‌کنند و آن اعتبار و وامی که باید در اختیار کشاورز قرار گیرد در اختیارش قرار داده نمی‌شود و در صورتی که بانک تسهیلات به وی پرداخت کند همین که وقت برداشت محصول می‌شود، هیچ فرصت تنفس به وی داده نمی‌شود و به وی فشار می‌آورند که باید قسط اول وام پرداخت شود.
واقعاً بانکها باید رویه خود را نسبت به کارهای تولیدی به‌خصوص کشاورزی عوض کنند و حمایت بیشتری از کار کشاورزی و کشاورزان به عمل آورند. نکته عجیب هم آن است که همین بانکهایی که به کشاورزان فشار می‌آورند در کشورهای حاشیه خلیج فارس، کسی که بخواهد وامهای خوب و با سود 4درصد به آنها پرداخت می‌شود.
البته راهکار بعدی که دولت برای بهبود و احیای کشاورزی استان خوزستان می‌تواند انجام دهد آن است که قطعات مختلفی به‌عنوان نمونه و الگو از زمینهای مستعد و حاصلخیز را انتخاب کند و آن را آماده برای کار کشاورزی کند، مثلا 50 قطعه 10هکتاری، 20هکتاری در نظر بگیرد و آن را آباد کند و به‌عنوان یک الگو به جوانان معرفی کند و در نهایت اختیار این زمینها را در اختیار خود جوانان قرار دهد. در این صورت جوانان انگیزه پیدا می‌کنند تا به کشاورزی روی بیاورند و امورات زندگی خود را از کشاورزی تأمین کنند.
یکی از مسائل دیگری که باید بدان توجه کرد آن است که استان خوزستان دارای اقلیمهای متفاوت است و در هر اقلیمی باید محصول خاص آن اقلیم کاشته شود، مثلاً شمال استان خوزستان بیشتر برای مرکبات مناسب است و نباید نخل در آن مناطق کاشته شود و یا مناطقی مثل خرمشهر نخل و نخلستان خوبی دارد و این نکته‌ای است که در مواردی بدان توجه نشده است و محصولی غیرمرتبط با اقلیم خاص کاشته شده است و بازدهی هم نداشته است.
تسنیم: ظاهراً یکی از مشکلات کشاورزی استان خوزستان، مدیریت منابع آب و همچنین شور شدن بخشی از آبهای استان خوزستان است، در این رابطه راهکاری وجود دارد؟
بله، مشکل شور شدن آب وجود دارد و از ماه آبان به‌مدت چند ماه به‌خاطر مد دریا، آب شور به رودخانه‌های اروند و کارون ریخته می‌شود و باعث می‌شود نتوان از این آب بهره برداری کرد، حتی بنده سراغ دارم کشاورزانی همت کرده بودند و زمینهایی را آباد کردند ولی به‌خاطر همین شوری آب، کشتشان از بین رفت. البته راهکارهای متفاوتی در این باره وجود دارد که یکی از این راهکارها ایجاد فیلتر بین آب دریا و آب رودخانه‌های شیرین است و راهکار دوم نیز که در بسیاری از کشورها استفاده می‌شود، ایجاد تصفیه کننده برای شیرین کردن آب است که می‌توان این دستگاهها را در مزارع کشاورزان به کار گرفت و دولت باید این حمایتها را از کشاورزان داشته باشد تا کشاورزان با خیال راحت به کشاورزی بپردازند و این کار خیلی ساده است و باید مدیریت شود.
همین کارخانه نیشکر با حدود 20 هزار شاغل که در استان خوزستان وجود دارد در آستانه ورشکستگی قرار داشت و یک مدیر توانا توانست با مدیریت خوب خود این کارخانه را از ورشکستگی نجات دهد. نکته قابل توجه در مسئله کشاورزی و آب خوزستان، کاری که باید انجام داد آن است که نهرهای دوران هشت سال دفاع مقدس را اصلاح و یا نهرهای جدیدی احداث کنیم تا آب به‌راحتی پای زمین کشاورزان برسد و کشاورزان دغدغه آب نداشته باشند و کار دیگر نیز زهکشی این نهرها و رودها و هدایت آن به خلیج فارس است.
تسنیم: ترویج فرهنگ کشاورزی در احیا و بهبود کشاورزی استان خوزستان دارای چه نقشی است؟
مسئله ترویج فرهنگ کشاورزی برای احیای کشاورزی استان خوزستان دارای اهمیت فراوانی است و این بدان علت است که شهرهایی مثل خرمشهر و آبادان شهرهایی بودند که دارای پالایشگاه بزرگ و بندر پررونق بودند و همین مسئله باعث شده بود بیشتر جوانان در چند دهه اخیر به‌سمت کارهای خدماتی و اداری تمایل پیدا کنند و از این رو دولت باید این مسئله را جا بیندازد که این گونه کارها، ظرفیتش اشباع شده است و دیگر گنجایشی جهت کارهای خدماتی وجود ندارد و به‌جای آن استعدادهای جوانان را به‌سمت کارهای تولیدی به‌خصوص کشاورزی سوق دهد.
بنابراین باید فرهنگ اشتغال بین جوانان خوزستانی از شغلهای خدماتی به شغلهای تولیدی و کشاورزی که بسیار مدنظر اسلام است، تغییر داد و این مسئله برنامه ریزی دقیقی می‌خواهد که البته این کار سختی است و باید همه دستگاهها و نهادها مثل آموزش و پرورش، حوزه علمیه، سازمان تبلیغات و سایر مراکز به‌اندازه خود بخشی از کار را انجام دهند و امر فرهنگ سازی مختص دولت نیست اما وظیفه دولت در این باره بسیار سنگین است و وظایفی مثل برنامه ریزی صحیح، کیفیت بخشی و استانداردسازی به محصولات کشاورزی، سیاستگذاری و نظارت بر اجرای درست طرحهای کشاورزی و غیره را به‌عهده دارد.
تسنیم: به اهمیت کشاورزی در تعالیم و آموزه‌های اسلامی اشاره کردید. جایگاه کشاورزی و پرداختن به کشاورزی در آموزه‌های دینی به چه نحو است؟
یکی از مواردی که واقعاً باید بدان توجه داشت ترویج فرهنگ کشاورزی است. آیات و روایات بسیار زیادی وجود دارد که توصیه به کشاورزی شده است و حضرت آیت الله جوادی آملی در کتاب مفاتیح الحیات به گوشه‌ای از تعالیم دینی و اسلامی در این باره اشاره کرد. ما روایات فراوانی دارد که مثلاً کشاورزی چقدر فضیلت دارد یا احیای نهر دارای چه ثوابی است و در سیره اهل بیت علیهم السلام نیز مشاهده می‌شود امام علی علیه السلام، امام سجاد علیه السلام، امام کاظم علیه السلام، امام رضا علیه السلام و سایر معصومین چقدر به کشاورزی عنایت داشتند و حتی امام علی علیه السلام بعد از خانه‌نشین شدن بیکار ننشستند و کار کشاورزی را ادامه دادند و باغات زیادی را احیا و آن را وقف اسلام کردند.
تسنیم: یکی از ظرفیتهای اقتصادی که استان خوزستان داراست فراورده‌های محصولات خرماست، در این زمینه چه فرصتهایی وجود دارد؟
بله، درست است. در منطقه ما حدود 50 فراورده از محصولات خرما به عمل می‌آید که پیش از جنگ شاهد بودیم کارخانجات زیادی بودند که این فراورده‌ها را از خرما تهیه می‌کردند و در بسته بندی خوب ارائه می‌کردند و به کشورهای حاشیه خلیج فارس ارسال می‌کردند، البته در این باره دولت باید فضایی ایجاد کند تا سرمایه گذاران بتوانند چنین کارخانجاتی را درست کنند و بتوانند در عرصه بین المللی رقابت کنند. یک مسئله دیگر هم عرض کنم متأسفانه به‌علت اینکه برنامه ریزی صحیحی صورت نمی‌گیرد، با کمال تأسف ما در بحث روغن‌کشی کارخانه داریم ولی مواد خام از برزیل وارد می‌کنیم و این در حالی است که در استان خوزستان و در همین خرمشهر دانه روغنی کلزا در حد گسترده می‌توان کشت کرد و بخش عمده‌ای از مواد اولیه روغن را از همین داخل کشور تأمین کرد.
تسنیم: یکی از مزیتهای اقتصادی خوزستان به‌خصوص خرمشهر و آبادان، هم‌مرزی با کشور عراق است، کشور عراق چه مزیتهایی جهت توسعه اقتصادی و کشاورزی استان خوزستان می‌تواند داشته باشد؟
دقیقاً همین‌طور است. کشور عراق یکی از ظرفیتهای اقتصادی استان خوزستان است که باید از مزیت اقتصادی آن به‌خوبی استفاده شود. کشور عراق کشوری است که نه‌تنها ما دارای مشترکات فراوان دینی و مذهبی و عقیدتی با آن هستیم بلکه با آنها دارای ارتباطات سببی و نسبی هم هستیم و بسیار افرادی هستند که خودش اینجاست ولی مادرش یا خواهرش عراق هستند. در این زمینه هم به‌لحاظ اقتصادی باید برنامه ریزی کرد. با کمال تأسف شاهدیم در این باره برنامه ریزی صورت نمی‌گیرد و بازار عراق در دست کشورهایی مثل ترکیه، اندونزی، مالزی و غیره است و علتش هم این است که این گونه کشورها با بسته بندی‌های خوب و کیفیت مناسب محصولات، بازار عراق را در دست گرفته‌اند و سهم ایران از این بازار ناچیز و محدود مانده است و چه میزان تریلی‌هایی که محصولات کشاورزی را به لب شلمچه منتقل می‌کنند ولی به‌خاطر عدم کیفیت مناسب، محصول صادر نمی‌شود و به ثمن بخس در داخل فروخته می‌شود./