در کشور ما بخش کشاورزی به دلیل فراهم کردن اشتغال‌زایی و ارتباط با معیشت بخش بزرگی از خانواده، یکی از ارکان مهم اقتصادی و بخش‌های استراتژیک کشور به شمار می‌رود.
اما علیرغم اهمیتی که برای آن بیان شد، برخی مشکلات ساختاری این بخش و ویژگی‌های بازار سنتی محصولات کشاورزی در ایران موانعی را در زمینه بازرگانی و تجاری سازی این بخش ایجاد کرده است.
البته در کشورهای توسعه یافته و برخی کشورهای در حال توسعه، این موانع با گسترش بورس‌های کالایی در بخش کشاورزی، قابل رفع است.
به طوری که بورس کالا با استفاده از ابزارهای نوین مالی و روش‌های مبتنی بر بازار و سازوکار رقابتی، امکان بهبود سیاست‌های تنظیم بازار را برای دولت فراهم می‌کند.
همچنین قرار گرفتن تعداد زیادی از عرضه‌کنندگان و متقاضیان در یک بازار قانونمند، امکان کشف نرخ صحیح و ارزیابی دولت از بازارهای کالاهای مختلف را فراهم می‌کند.
براین اساس: قانون افزایش بهره‌وری بخش کشاورزی و منابع طبیعی در تاریخ 89.5.6 تصویب شد و طی آن مقرر شد: «از تاریخ تصویب این قانون، علاوه بر اجرای قانون خرید تضمینی محصولات کشاورزی، در قالب بودجه‌های سنواتی و اعتبار مصوب، سیاست قیمت تضمینی نیز برقرار شود.
این گزارش می‌افزاید: تولید‌کنندگان محصولات کشاورزی می‌توانند محصولات خود را در بازار بورس تخصصی کالای کشاورزی عرضه کنند، در صورت کاهش قیمت بورس نسبت به قیمت تضمینی اعلام شده شده از سوی دولت، مابه‌التفاوت آن توسط دولت به تولید‌کنندگان پرداخت می‌شود. وزارت جهاد کشاورزی مکلف است هر ساله متناسب با شرایط تولید و بازار، محصولات تحت سیاست خرید و قیمت تضمینی را انتخاب و اعلام کند.»
براین اساس امسال بصورت پایلوت قیمت تضمینی در بورس کالا برای خرید ذرت در خوزستان به اجرا در آمد که در ادامه نظرات برخی از کشاورزان که امسال محصولشان را در بورس عرضه کردند، آمده است:
* زمان پرداخت مابه‌التفاوت قیمت تضمینی با نرخ تضمینی دقیقا مشخص شود
حسن شیرعلی کشاورز ذرت‌کار خوزستانی در رابطه با فروش ذرت به قیمت تضمینی در بورس به خبرنگار فارس، گفت: فروش ذرت به قیمت تضمینی در بورس در سال جاری خوب بود، زیرا در صورتیکه امسال این کار انجام نمی‌شد، این محصول بیش از 600 تومان از کشاورزان خریداری نمی‌شد.
وی بیان داشت: امسال 33 تن ذرت را در بورس عرضه کرده است و از نحوه تعیین رطوبت آن هم راضی بوده است.
شیرعلی افزود: تقریبا 17 میلیون تومان از پول فروش ذرت را بعد از حدود یک ماه دریافت کرده است اما هنوز مشخص نشده که مابه‌التفاوت قیمت تضمینی با نرخ تضمینی را چه زمانی دریافت می‌کند.
این کشاورز ذرت کار بیان داشت: فروش محصول در بورس در شرایطی رضایت کشاورز را بیشتر جلب می‌کند که برای کشاورز مشخص شود که دولت بقیه پولش را چه وقت می‌پردازد، زیرا کشاورزان با بودجه محدود برای کشت سال آینده باید برنامه‌ریزی کنند و اگر پولی در نداشته باشند، برنامه‌ریزی برای آنها با مشکل مواجه می‌شود.
* پول فروش محصول کشاورزان یکجا پرداخت شود
عبدالرضا اسفندیاری کشاورز ذرت‌کار خوزستانی در رابطه با اجرای طرح قیمت تضمینی محصول ذرت در بورس کالا گفت: پس از برداشت ذرت، محصول را به تعاونی تحویل دادم و تعاونی هم محصول دریافتی را در بورس عرضه کردند.
وی که 24 تن محصول ذرت خود را امسال از طریق بورس عرضه کرده است، گفت: بخشی از پول فروش ذرت را بعد از گذشت حدود 20 روز دریافت کردم، اما هنوز از زمان پرداخت بقیه پول آن مطلع نیستم.
این کشاورز خوزستانی بیان داشت: بابت فروش هر کیلو ذرت در بورس کالا بیش از 500 تومان دریافت کرده‌ام ولی هنوز نمی‌دانم که مابه‌التفاوت قیمت تضمینی و نرخ تضمینی چه وقت و چگونه پرداخت می‌شود.
اسفندیاری بیان داشت: سال گذشته محصول ذرت را در آذرماه به دولت تحویل دادم و در پایان سال هم کل وجه فروش ذرت را بصورت یکجا دریافت کردم.
وی تصریح کرد: در سال‌های قبل‌تر هم پس از اینکه ذرت را با نرخ تضمینی به دولت می‌فروختیم حداکثر پس از 20 روز تمام پولمان را یکجا دریافت می کردیم و پارسال برای اولین بار بود که با تأخیر پرداخت وجه فروش ذرت از سوی دولت مواجه شدیم.
این کشاورز خوزستانی بیان داشت: از عرضه محصول در بورس راضی نیستم زیرا هنوز بخشی از پول فروش ذرت را دریافت نکرده‌ام و نمی‌دانم که چه وقت آن را دریافت می‌کنم.
* فروش محصول در بورس راضی کننده بود
علی انصاری‌نیا کشاورز ذرت‌کار خوزستانی با ابراز رضایت از فروش محصول خود در بورس، گفت: سال گذشته پس از فروش ذرت به نرخ تضمینی به دولت مدت زیادی طول کشید تا پولم را پرداخت کردم، اما امسال با فروش محصولم در بورس بخشی از پول فروش ذرت را دریافت کرده‌ام.
وی که 13 تن ذرت را در بورس عرضه کرده است، گفت: ذرت پس از برداشت به سیلو و تعاونی تحویل داده شد و تعاونی محصول را در بورس عرضه کرد.
انصاری‌نیا بیان داشت: قیمتی که در بورس برای خرید ذرت تعیین می‌شود بستگی به میزان رطوبت محصول دارد که با توجه به رطوبت 23 محصولم، هر کیلو ذرت را با قیمت 960 تومان از من خریداری کردند و تاکنون بابت هر کیلو 600 تومان به من پرداخت کرده‌اند و مقرر شده در آینده که البته زمان آن معین نشده، مابه‌التفاوت قیمت تضمینی فروش ذرت با نرخ تضمینی را دولت به ما پرداخت کند.
این کشاورز بیان داشت: از عرضه ذرت در بورس بسیار راضی هستیم، زیرا بخش بیشتری از پول فروش ذرت را دریافت کرده‌ام و بقیه را هم در آینده اخذ می‌کنم.
وی گفت: از زمان تحویل محصول به سیلو تا زمانی که بخشی از پول فروش را دریافت کردم حدود 2 هفته به طول انجامید.
* فروش ذرت به قیمت هر کیلو 900 تومان در بورس
سید محمد تدین کشاورز خوزستانی هم در مورد عرضه محصول ذرت در بورس گفت: عرضه ذرت در بورس برای کشاورزان بهتر از سال گذشته بود، اما متاسفانه هنوز نتوانسته‌ام بخشی از پول فروش ذرت را کسب کنم و از زمان دریافت آن هم اطلاعی ندارم.
وی که امسال 7 تن ذرت را در بورس عرضه کرده است، اظهار داشت: از 5 میلیون و نیم پول ذرت حدود 3 و نیم میلیون تومان از پول فروش محصولم را دریافت کرده‌ام.
تدین بیان داشت: هر کیلو از ذرت را با قیمت 900 تومان در بورس از من خریداری کرده‌اند و تقریبا پس از 10 روز به ازای هر کیلو 600 تومان به من تحویل دادند.
این کشاورز بیان داشت: فروش ذرت در بورس امسال خوب بود، اما از آنجا که پول کشاورز به صورت یکجا پرداخت نمی‌شود این موضوع به لحاظ مالی مشکلاتی را برای کشاورزان ایجاد می‌کند.
* زمان پرداخت مطالبات کشاورزان مشخص شود
مجتبی جباری کشاورز ذرت‌کار خوزستانی در مورد فروش ذرت در بورس گفت: هنوز بخشی از پول فروش را دریافت نکرده‌ام و از این موضوع رضایت ندارم.
وی بیان داشت: تقریبا 2 میلیون تومان از پول فروش ذرت را نگرفته‌ام و با توجه به اینکه رطوبت محصول ذرت تحویلی من را امسال 30 تعیین شد و محصول را با قیمت کمتر از 960 تومان به علت رطوبت بالا از من خریداری کردند، سال دیگر ذرت نمی‌کارم.
این کشاورز با بیان اینکه حدود 10 روز پس از تحویل محصول پول فروش محصول را دریافت کرده است، بیان داشت: عرضه محصول ذرت در بورس خوب بود، اما اگر پول کشاورز را به صورت یکجا پرداخت کنند بهتر است.
براساس این گزارش: امسال قیمت تضمینی ذرت در بورس کالا بصورت پایلوت در استان خوزستان به اجرا در آمد و به دنبال آن 170 هزار تن ذرت از کشاورزان خریداری شد.
به گفته والوزی معاون شرکت پشتیبانی امور دام ارزش ذرت خریداری شده از کشاورزان در این استان معادل 160 میلیارد تومان بوده است که دو سوم این مبلغ به کشاورزان پرداخت شده است و مابقی آن یک مابه التفاوت قیمت تضمینی با نرخ تضمینی در آینده توسط دولت به کشاورزان پرداخت می‌شود./ فارس