از سوی دیگر بیماری‌های غیرواگیرمانند بیماری‌های قلبی و سکته مغزی مهم‌ترین علل مرگ‌های زودرس در قرن بیست‌ویکم هستند. از آنجا که فشار خون عامل اصلی بروز این بیماری‌هاست و نمک هم عامل ایجاد فشار خون بالا، بسیاری از پزشکان متخصص معتقدند که کنترل مصرف نمک در نهایت منجر به کاهش بیماری‌های غیرواگیر خواهد شد. حالا علاوه بر سازمان جهانی بهداشت که از دولت‌ها و صنایع غذایی خواسته برای کاهش مصرف نمک همه تلاش‌شان را به‌کار گیرند، وزیر بهداشت هم دراین باره هشدار داده و گفته است نمک در کنار روغن‌های بی‌کیفیت و شکر عامل بیش از نیمی از مرگ‌ومیرها در کشور است.
ماده نگهدارنده جدید در صنایع غذایی
دولت‌ها برای اجرایی شدن این هدف جهانی مسیر طولانی‌ای را باید طی کنند اما راه ایران سخت‌تر است چرا که ما 3تا 5برابر استاندارد جهانی نمک مصرف می‌کنیم. دکتر خدیجه رحمانی، عضو هیأت علمی دانشگاه شهید بهشتی نخستین قدم را برنامه‌ریزی برای 10سال پیش رو می‌داند و می‌گوید: می‌توان با چند برنامه 3ساله و تدوین پروتکل‌هایی که به صنایع تولید‌کننده مواد غذایی ارائه می‌شود، از میزان نمک مردم کم کرد تا با هر برنامه 3ساله 30درصد به این هدف نزدیک‌تر شد. مهم این است که سرانه مصرف نمک میان خانواده‌های ایرانی را با آموزش کاهش داد تا حداقل مردم سر سفره‌های خود نمک نیاورند. همچنین صنایع غذایی به جای مصرف نمک به‌عنوان ماده نگهدارنده، از انواع دیگر نمک مانند پتاسیم و یا حتی‌المقدرو از نمک دریا استفاده کنند که اثرات مفید‌تری دارند.
وی شروع برنامه‌ریزی برای کاهش مصرف نمک را مشروط به انجام تحقیقات در این زمینه می‌داند و توضیح میدهد: با توجه به تجربه خوبی که در زمینه مصرف نمک‌ید‌دار در کشور کسب کرده‌ایم، می‌توانیم با همکاری مراکز پژوهشی مانند انستیتو تحقیقات صنایع غذایی کشور و وزارت بهداشت، پروتکل‌های لازم در این حوزه را به صنایع غذایی کشور ارائه دهیم.
بسیاری از مردم فکر می‌کنند که اگر غذایی نمک فراوان نداشته باشد، آن غذا هیچ مزه دیگری نمی‌دهد اما این صنایع غذایی هستند که در تغییر ذائقه مردم نقش مهمی دارند. دکتر رحمانی متخصص تغذیه درباره ذائقه مردم می‌گوید: بخشی از موضوع تغییر ذائقه مربوط به حس چشایی افراد می‌شود. به همین دلیل بهتر است گروه هدف در این برنامه‌ها کودکان باشند که آستانه حس چشایی‌شان بالا نرفته است. بالا بردن آستانه چشایی ناشی از عادت است که این عادت را در سنین پایین می‌توان با آموزش تغییر داد. هر چه سن بالاتر می‌رود به‌طور طبیعی حس چشایی کاهش پیدا می‌کند و افراد باید بدانند که این کاهش حس تأثیری در مصرف بیشتر نمک در آنها نداشته باشد.
بیماران امروز، چیپس و پفک‌خوران دیروز
ترکیب عوامل مختلف مثل افزایش هرم سنی جامعه، گسترش بیماری‌های غیرواگیر و افزایش تعداد مبتلایان به سرطان لزوم آموزش و تغییر در کیفیت محصولات غذایی را در جامعه ضروری‌تر می‌کند. دکتر صفوی، متخصص تغذیه با اشاره به اینکه در کلانشهر‌های ایران مصرف نمک 3تا 5برابر نیاز افراد است، توضیح میدهد: این یعنی ما در سیاستگذاری مسیر غلط را رفته‌ایم. انواع بیماری‌های قلبی و عروقی و چاقی در نتیجه آن افزایش یافته است. برای اصلاح وضعیت موجود باید چندین کار را انجام داد. صنایع غذایی ما باید به سمت کم نمک‌کردن محصولات خود بروند، به‌خصوص محصولاتی که در غذای اصلی جامعه را تولید می‌کنند. به‌طور ویژه منظور نان است. 75درصد نمک دریافتی توسط مصرف مواد غذایی فرآوری شده نظیر نان، غلات صبحانه و بیسکوئیت‌ها وارد بدن می‌شود. این در حالی است که مصرف تنقلات و میان‌وعده‌های صنعتی نیز در سبد خانوار‌ها قرار دارد. چوب شور، زیتون شور، خیار‌شور، انواع ترشی‌ها، چیپس و پفک و... سرشار از نمک است. بیشتر آدم‌ها فکر می‌کنند، به‌طور مثال اگر زیتون این همه نمک نداشته باشد، مزه زیتون نمی‌دهد. با این ذائقه تغییر یافته، رسیدن به چشم‌انداز جهانی کار ساده‌ای نیست. انتظار می‌رود صنایع غذایی کمی جلوتر از مردم به فکر سلامت آنها باشند.
ریشه بیماری‌ها
نمک، اصلی‌ترین عامل بروز بیماری زمینه‌ای فشار خون است. فشار خون که به بیماری خاموش معروف است تقریبا پای ثابت همه بیماری‌های غیرواگیر و کشنده است؛ بیماری‌هایی که اگر کنترل نشوند، هزینه زیادی بر دوش خانواده و جامعه می‌گذارند. به گفته پزشکان، نارسایی قلب، کلیه، مشکلات ریوی و احتمال بروز سرطان از اصلی‌ترین تهدیدات غیرمستقیم نمک بر سر سفره‌هاست.
همشهری آنلاین