برخی از کشورها تولید محصولات باغی دارند که ایران از آن دسته است، ایران جزو ده کشوری در دنیا است که بیشترین محصولات باغی را دارد. برخی از کشورها محصولات کشاورزیشان در بخش شیلات است. بنابراین در بخش کشاورزی به یقین نمیتوان گفت که کشوری ضعیف یا قوی است. در بخش صنعت هم به همین منوال بوده است. وقتی گفته میشود کشوری صنعتی است منظور این نخواهد بود که آن کشور در تمام صنایع سرآمد تمام کشورها میباشد.
بهعنوان مثال ایران در صنعت نفت و گاز کشوری موفق است البته امروز به علت تحریمها ایران حتی در صنعت نفت و گاز هم فاصله بسیار زیادی با کشوری مثل نروژ دارد. اما بخش خدمات عمدتا پشتیبان دو بخش کشاورزی و صنعت است. گرچه به بخش خدمات هم میتوان بخش غیرمولد گفت چراکه تولید کالا به معنای واقعی در این بخش صورت نمیگیرد اما بخش خدمات همان تولید ناخالص ملی محسوب میشود. بنابراین کشورها هرچقدر صنعتیتر، پیشرفتهتر و توسعهیافتهتر باشند در بخش خدمات هم قویتر هستند. بهعنوان مثال بیشتر از نیمی از محصولات کشاورزی در ایران قبل از اینکه به دست مصرفکننده نهایی برسد تلف میشود. چرا؟ به دلیل ضعف در بخش خدمات اعم از ضعف در قسمت بستهبندی، نگهداری تولیدات در انبارها و ماشینهای یخچالدار و نهایتا به علت عرضه نامناسب در فروشگاهها. میتوان گفت که بخش خدمات درراستای بخش صنعت و کشاورزی حرکت کرده، بنابراین هرچقدر بخش خدمات قویتر باشد میتواند به دو بخش دیگر بیشتر کمک کند. به نظر اینجانب آنچه را که در اقتصاد غیرمولد میتوان نامید بخش دلالی است.
متاسفانه بخش دلالی حاصل دسترنج بخش صنعت و کشاورزی و حتی خدمات را با انواع رانتها، عدم اطلاعرسانی، نبودن فضای رقابتی و نبود زیرساختهای مناسب به یغما برده و عوارض منفی خود را بر بخش تولیدی، بخش مولد و نهایتا بر چارچوب و بدنه اقتصادی کشور میگذارد. به همین دلیل در تمام کشورهای موفق در بخش اقتصادی، سعی میشود زیرساختها به حدی اصولی و محکم بنا شوند که فضای تولید و فضای کسبوکار به معنای واقعی رقابتی باشد. به طورکلی هرچقدر دولت از انحصار بنگاههای اقتصادی فاصله بگیرد فضای کسبوکار را میتواند مثبتتر کرده که نتیجه آن کاهش نقش بخش غیرتولیدی و دلالی بر اقتصاد ایران خواهد بود. نکته آخر اینکه همه دولتهای موفق اقتصادی در تلاشند که در اقتصاد، دخالتی حداقلی داشته باشند و در مقابل زیرساختهایی فراهم کنند تا بنگاههای متعدد اقتصادی ایجاد شود تا این بنگاهها در فضای رقابتی بتوانند بهترین کالا را جهت توزیع در بازار تولید کرده و به مردم عرضه کنند.