ایران سالانه بیش از 120 میلیون تن محصول کشاورزی تولید می‌کند که به علت نبود بسته‌بندی و شرایط مناسب عرضه حدود یک سوم آن به ضایعات تبدیل می‌شود و همین امر موجب شده قیمت محصولاتمان از دیگر کشورها گران‌تر باشد و نتوانیم در بازارهای جهانی به خوبی رقابت کنیم.
در این میان نداشتن سیستم به روز و ارزان‌قیمت بسته بندی مزید بر علت شده تا جایی که محصولاتمان را فله‌ای و ارزان قیمت روانه بازارهای جهانی می‌کنیم و کشورهای دیگر از آب گل‌الود ماهی گرفته و این محصولات را با بسته‌بندی‌ها شکیل به نام خود در بازارهای جهانی می‌فروشند و شیرینی تولید مرغوب ایران به کام آنها می‌رود و کشاورزانمان خود بی‌نصیب می‌مانند.
بخش کشاورزی به عنوان یکی از بخش‌های زیربنایی کشور تاثیر بسزایی در حفظ و تامین استقلال کشور دارد و کارشناسان این بخش ضمن تاکید بر ضرورت کیفیت بسته‌بندی محصولات، آن را عاملی بر ارزش افزوده در این بخش می‌دانند.
بسته‌بندی و درجه‌بندی محصولات کشاورزی یکی از فرآیندهایی است که از سوی دست‌اندرکاران نیاز اصلی فعالیت‌های کشاورزی می‌دانند اما این در حالی است که بسته‌بندی در ایران متناسب با اثربخشی آن مورد توجه جدی قرار نگرفته و از کاستی آن، کشاروزی و کشاورزان زیان‌های فراوانی ز از دور ریختن محصول و کاهش کیفیت محصول تا از دست دادن بازارهای جهانی را متحمل می‌شوند.
هزینه بسته‌بندی در ایران گاهی به 100 درصد می‌رسد!
به گفته کارشناسان کشاورزی هزینه بسته‌بندی در صنایع غذایی کشورهای مختلف معمولا حدود 10 تا 15 درصد قیمت تمام شده کالا را تشکیل می دهد ولی در ایران این رقم به 35 تا 50 درصد و گاهی تا 100 درصد هم می‌رسد.
بسته‌بندی مناسب می‌تواند تا حدود 90 درصد سبب ایجاد ارزش افزوده شود حال آنکه بی‌توجهی به این موضوع سبب شده بخش اعظم ارزش افزوده محصولات صادراتی ایران که عمدتا به صورت فله‌ای صادر می‌شوند، با بسته‌بندی مجدد در کشورهای ثالث، نصیب صنایع بسته‌بندی آن کشورها شود.
چالش‌های بسته‌بندی محصولات کشاورزی در ایران
بسته‌بندی نامناسب، سالانه میلیاردها ریال زیان مالی در پی دارد و مقادیر قابل توجهی ارز کشور به این دلیل هدر می رود. محصولاتی چون زعفران، خرما و پسته به صورت فله صادر و در کشورهای واسط تحت برند آنها بسته‌بندی و صادر می‌شود.
هزینه‌های بسته‌بندی در ایران به دلیل وجود تعرفه‌ها و حقوق گمرکی بالا برای مواد اولیه بسته‌بندی رو به افزایش است به همین دلیل نداشتن بسته‌بندی و بسته‌بندی نامناسب، ایران را به کشوری تک محصولی در صادرات تبدیل کرده است.
با توجه به اینکه صادرکنندگان با توانمندی‌های بسته بندی در توسعه تجارت آشنا نیستند. کیفیت بسته بندی مواد غذایی به دلیل عدم استفاده از دستگاه های تمام اتوماتیک برای رقابت در بازارهای صادراتی مناسب نیست و چون در بسته‌بندی کالاهای صادراتی نظارت و کنترل اعمال نمی‌شود، میان صادرکنندگان کالاهای ایرانی نیز رقابتی وجود ندارد.
واحدهای بسته‌بندی کافی نیستند
کافی نبودن تعداد واحدهای بسته‌بندی محصولات کشاورزی در سراسر کشور عامل مهمی در افزایش ضایعات محصولات کشاورزی است و از سوی دیگر باعث می‌شود ارزآوری مناسبی از صادرات آن محصول عایدمان نشود؛ به همین دلیل برای افزایش صادرات محصولات کشاورزی باید به فکر بسته‌بندی بود چراکه تنها از این طریق می‌توان با کشورهای دیگر وارد رقابت شد.
با بسته‌بندی محصولات کشاورزی به نوعی می‌توان امنیت غذایی محصولات کشاورزی را تضمین کرد به همین دلیل انتظار می رود کشاورزان به فکر بسته بندی محصولات تولیدی خود باشند اما از آنجاکه هزینه تمام شده بسته‌بندی در ایران گران‌تر از سایر کشورهای جهان است، تولید کنندگان تمایل چندانی برای سرمایه‌گذاری در این بخش ندارند.
فرهنگ بسته‌بندی صادراتی از طریق آموزش
می‌توان گفت از طریق آموزش مستقیم به صادرکنندگان، ترغیب صادرکنندگان و اعضای اتحادیه‌های تولیدی و صادراتی برای شرکت در نمایشگاه‌های بسته‌بندی مطرح جهان، ارائه طرح‌های جدید بسته‌بندی از طریق سازمان توسعه تجارت می‌توان امر بسته‌بندی را ترویج داد.
با توجه به اهمیت امر بسته‌بندی در جلوگیری از ضایعات محصولات کشاورزی، افزایش کیفیت آنها، اشتغالزایی، ارزآوری برای کشور و حفظ نام " ایران " در بازارهای جهانی دولت باید توجه بیشتری در این زمینه داشته باشد و با حمایت‌های مالی از راه‌اندازی صنایع بسته‌بندی و حتی جلوگیری از صادرات فله‌ای، اعمال تعرفه برای محصولات صادراتی فله‌ای و اختصاص امتیاز به محصولات بسته‌بندی شده و ... جایگاه ایران را در بازارهای جهانی حفظ کند و درآمد کشاورزان را افزایش دهد.
ایسنا