عشایر مردمانی هستند که اغلب زندگی خود را از دامداری اداره می‌کنند و دارای اقامتگاه ثابتی برای سکونت نیستند بلکه هر ساله برای تأمین علوفه دام‌ها از طریق مراتع از ییلاق به قشلاق و بالعکس کوچ می‌کنند و در همان مناطق ییلاق و قشلاق اقامتگاه خود را برای مدت موقت برپا می‌کنند.
محور و زمینه اصلی فعالیت‌های اقتصادی در جامعه عشایر، دامداری است و سایر فعالیت‌های تولیدی عشایر مانند زراعت، صنایع دستی از اهمیت کمتری برخوردار بوده و تحت تأثیر دامداری است.
وضعیت جمعیت عشایر کشور در چند دهه گذشته نشان دهنده کاهش نسبت جمعیت عشایر کشور در مقایسه با جمعیت کل کشور است.
براساس آخرین سرشماری کشور که توسط مرکز آمار ایران صورت گرفته است نسبت جمعیت عشایر کشور به کل جمعیت به 1.68 درصد کاهش پیدا کرده است که این امر نشان دهنده کاهش نسبت جمعیت عشایر کشور است.
این بخش از جامعه ایران که بعد از جامعه شهری و روستایی موسوم به جامعه سوم است دارای مشکلات و مصائب بسیاری که که در تماس تلفنی یکی از عشایر کوچنده با خبرنگار فارس بخشی از مشکلات این قشر از جامعه مطرح شده است.
فریدون فریدون یکی از عشایر کوچنده منطقه لار در مورد کمبودها، کاستی‌ها، مشکلات و مصائبی که عشایر با آن دست به گریبان‌اند به خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس گفت: عشایر با یک میلیون و 200 هزار نفر از جمعیت کل کشور حدود 35 درصد از مواد پروتئینی مورد نیاز کشور را تأمین می‌کنند.
وی افزود: علیرغم اینکه عشایر تولید‌کنندگان بی ادعا هستند و بخش قابل توجهی از گوشت مورد نیاز مردم را جامعه عشایر تأمین می‌کند اما به لحاظ وجهه اجتماعی ما را مخرب طبیعت می‌دانند.
* بودجه تخصیص یافته به عشایر در حد صفر است
فریدونی اظهار داشت: دولت برای تأمین رفاه یک خانواده شهری بدون هیچگونه کار تولیدی مبالغ زیادی هزینه می‌کند ولی برای ما عشایر که سراسر زندگی‌مان توام با تولید است هیچ هزینه‌ای نمی‌شود و بودجه اختصاص یافته به عشایر در حد صفر است.
وی افزود: عشایر از هیچگونه امکانات بهداشتی و رفاهی برخوردار نیستند و محیط زیست حتی به آنها اجازه ساخت یک حمام را با اتهام تخریب طبیعت نمی‌دهد.
فریدونی اظهار داشت: جامعه عشایر بر اثر بی‌توجهی‌ها رو به نابودی است و نمی‌دانم این نابودی چه لذتی برای دیگران دارد.
وی افزود: در حالیکه عشایر قادر به تولید گوشت قرمز با بهترین کیفیت هستند، درست در فصلی که باید تولیداتمان را عرضه کنیم دولت اقدام به واردات گوشت‌های منجمد و بی‌کیفیت چندین ساله از کشورهای استرالیا و برزیل می‌کند که جز ایجاد بیماری‌های مختلف برای مردم حاصلی نداشته است.
* واردات گوشت در فصل عرضه معضل اساسی عشایر دامدار است
فریدونی بیان داشت: واردات گوشت عشایر را به خاک سیاه نشانده است و در حالیکه ما سال گذشته هر کیلو گوشت گوسفندی را با قیمت 24 هزار و 500 تومان عرضه می‌کردیم قیمت این گوشت در سال جاری با وجود تورم به 21 هزار و تومان کاهش یافته است.
وی افزود: گوسفند زنده سال گذشته هر کیلو 12 هزار و 500 تومان عرضه می‌شد ولی امسال با 10 هزار و 500 تومان از ما خریداری می‌شود در حالیکه هزینه‌ها برای ما هیچ کاهشی نداشته و حتی افایشی هم بوده است.
فریدونی با بیان اینکه عشایر با بهر‌ه‌گیری از پشم گوسفندان در گذشته‌ای نه چندان دور به تولید صنایع دستی از قبیل گلیم و جاجیم و پارچه‌های پشمی می‌پرداختند، گفت: اما امروزه به دلیل واردات، پشم حاصل از گوسفندان توسط عشایر به آتش کشیده می‌شود و دیگر تولید صنایع دستی به صرفه نیست.
* 12 سال خشکسالی مراتع را از بین برده است
وی با بیان اینکه مسئولین محیط زیست اجازه چرای دام در مراتع را به آنها نمی‌دهند، گفت: آنها معتقدند بر اثر چرای دام‌ها از مراتع، مراتع دچار تخریب شده‌اند در حالیکه به علت 12 سال خشکسالی پیاپی مراتع از بین رفته‌اند.
* عشایر حافظ طبیعت هستند، نه مخرب آن
فریدونی با بیان اینکه عشایر مخرب طبیعت و مراتع نیستند، تصریح کرد: امسال بر اثر چند بار بارش باران به موقع مراتع سرسبز شده‌اند و وضعیت مطلوبی دارند بنابراین ما مخرب طبیعت نیستیم بلکه خشکسالی عامل اصلی از بین رفتن مراتع کشور است.
* شیوه زندگی عشایر هنوز مانند 2500 سال پیش است
وی با بیان اینکه جرم ما عشایر، تولید برای استقلال مملکت است، گفت: شیوه زندگی ما عشایر هیچ فرقی نکرده و با گذشت 35 سال از انقلاب روز به روز وضعیت بدتر شده است.
فریدونی بیان داشت: هر کشور که امنیت غذایی خود را نتواند تأمین کند از بین می‌رود و نابود می‌شود و با وجود اینکه عشایر به عنوان تأمین کننده امنیت غذایی کشور به شمار می‌روند هیچ گونه حمایتی از آنها نمی‌شود.
وی گفت: با فروش یک گله گوسفند می‌توانم ماهیانه سود قابل توجهی از بانک بگیرم ولی من این درآمد را دوست ندارم و می‌خواهم کار تولیدی انجام دهم.
فریدونی با بیان اینکه علیرغم مسلح بودن عشایر آمار جرم و جنایت در بین آنها صفر است، اظهار داشت: عشایر اعتقادات خاصی دارند و به دلیل همین اعتقادات دچار بزه اجتماعی و یا آسیب رساندن به طبیعت نمی‌شوند.
وی افزود: عشایر در کشورهای سوئیس، دانمارک، سوئد، اسپانیا و مادرید از حمایت‌های دولت‌ها بهره‌مند می‌شود به عنوان مثال در کشور مادرید برای کوچ آسان عشایر یک روز بزرگراه شهر را می‌بندند ولی در ایران هر ساله مسیر کوچ طولانی‌تر می‌شود.
فریدونی تصریح کرد: در فصل کوچ و عبور از مسیر مسیر کوچ مسئولین محیط زیست، منابع طبیعی و نیروی انتظامی هر کدام به دلایلی جلوی ما را می‌گیرند.
* مسیر کوچ طی 35 سال 7 برابر شده است
وی افزود: مسیر یکصد کیلومتری کوچ عشایر از ییلاق به قشلاق طی 35 سال از 100 به 720 کیلومتر افزایش یافته و به این ترتیب در هر بار مسیر کوچ باید حدود 60 روز در راه باشیم.
فریدونی تصریح کرد: در مسیر کوچ، عشایر از هیچگونه امنیت جانی و مالی برخوردار نیستند و از هیچگونه امکانات بهداشتی برای خود و دامپزشکی برای دام‌ها برخوردار نیستند.
فارس